Jak uchronić skórę przed czerniakiem? Kluczowe zasady profilaktyki

Czerniak: Jak chronić się przed groźnym nowotworem skóry?

Lato zachęca do spędzania czasu na słońcu, jednak pamiętaj, że każdy promień zostawia ślad na Twojej skórze. Czerniak, jeden z najbardziej złośliwych nowotworów skóry, każdego roku zbiera w Polsce tragiczne żniwo, odbierając życie blisko 1400 osobom. Na szczęście, profilaktyka to najskuteczniejsza broń w walce z nim. Wczesne wykrycie choroby daje ponad 95 proc. szans na całkowite wyleczenie.

Czym jest czerniak i kto jest narażony?

Czerniak to złośliwy nowotwór skóry, który rozwija się z melanocytów - komórek odpowiedzialnych za produkcję melaniny, barwnika nadającego skórze opaleniznę. Choć najczęściej pojawia się na skórze, może również występować na błonach śluzowych jamy ustnej, nosa, a nawet na gałce ocznej.

Ryzyko zachorowania na czerniaka jest zwiększone u osób, które:

• Mają jasną karnację, rude lub blond włosy, niebieskie oczy i liczne piegi.
• Posiadają dużą liczbę znamion barwnikowych lub znamion w miejscach narażonych na drażnienie.
• Doznały oparzeń słonecznych, szczególnie w dzieciństwie.
• Słabo tolerują słońce, opalają się z trudem lub wcale.
• Przebywają w pełnym słońcu powyżej godziny dziennie.
• W ich rodzinie występowały przypadki czerniaka lub innych nowotworów skóry.
• Korzystają z solarium.

Samokontrola i diagnostyka: klucz do wczesnego wykrycia

Samokontrola skóry to proste, ale niezwykle skuteczne narzędzie. Raz w miesiącu dokładnie oglądaj swoje znamiona i pieprzyki, korzystając ze specjalnie przygotowanej "ściągi” ABCDE czerniaka:

• A – Asymetria: znamię jest niesymetryczne.
• B – Brzegi: brzegi są nieregularne, postrzępione, z ząbkami.
• C – Kolor (Colour): kolor jest niejednolity, występują różne odcienie brązu, czerni, czerwieni, bieli lub niebieskiego.
• D – Średnica (Diameter): znamię ma średnicę powyżej 5 mm.
• E – Ewolucja (Elevation): znamię zmienia się – powiększa się, zmienia kolor, uwypukla się, swędzi lub krwawi.

Innowacyjny program lekowy i refundacja

Polska onkologia dynamicznie rozwija się w leczeniu czerniaka. Od 1 stycznia 2021 roku pacjenci mogą korzystać z programu lekowego B.59 "Leczenie czerniaka skóry lub błon śluzowych”. Program obejmuje zarówno dorosłych, jak i młodzież od 12 roku życia. W programie dostępne są rekomendowane opcje terapeutyczne, w tym immunoterapia oraz leki ukierunkowane molekularnie na mutację w genie BRAF. Kwalifikacji do terapii zawsze dokonuje lekarz prowadzący.

Codzienne nawyki dla ochrony skóry

Odpowiednia profilaktyka i codzienne nawyki mogą znacząco zmniejszyć ryzyko zachorowania na czerniaka:

• Unikaj nadmiernej ekspozycji na słońce, szczególnie w godzinach 10:00-16:00.
• Stosuj kremy z filtrem UV o wysokim faktorze (minimum SPF 30), nakładaj je obficie i regularnie.
• Noś odzież ochronną, taką jak kapelusze z szerokim rondem i okulary przeciwsłoneczne.
• Unikaj solarium – promieniowanie UV w solariach jest równie szkodliwe jak promieniowanie słoneczne.
• Regularnie sprawdzaj swoje znamiona i w razie wątpliwości konsultuj się z lekarzem.