Tusk o aborcji: Skoro nie możemy otworzyć bramę, to otwieramy furtki [NOWE WYTYCZNE]

Kolejne próby w Sejmie, także w tej kadencji pokazały, że trudno zdobyć większość na sali sejmowej na rzecz projektów, które uczyniłyby aborcję do 12. tygodnia legalną - podkreślił premier na wspólnej konferencji prasowej z minister zdrowia Izabelą Leszczyną oraz ministrem sprawiedliwości Adamem Bodnarem.

Nie oznacza to, że pozostajemy bezczynni, jeśli chodzi o udostępnienie takich możliwości dla kobiet we wczesnej ciąży, które uznają z różnych powodów (...) że powinny mieć możliwość przeprowadzenia legalnej aborcji- dodał.

"Otwieramy furtki"

Tusk powiedział, że w ramach dotychczas obowiązującego prawa, rząd chce zmienić realia jego stosowania, tak, aby państwo skuteczniej stawało po stronie kobiety. Posłużyć temu mają wytyczne opracowane wspólnie przez resorty: sprawiedliwości i zdrowia. Podkreślił przy tym, że - jego zdaniem - do samej zmiany prawa również dojdzie, i to szybciej, niż spodziewają się tego niektórzy. W tej chwili, skoro nie możemy szeroko otworzyć tej bramy w Sejmie, to otwieramy furtki (...). Szukamy takich sposobów działania, które w praktyce umożliwią dostęp do legalnej aborcji - powiedział Tusk.

Leszczyna przedstawia nowe wytyczne

Minister zdrowia na konferencji prasowej z udziałem premiera Donalda Tuska i ministra sprawiedliwości Adama Bodnara przedstawiła wytyczne, które mają być wykładnią stosowania obowiązującego prawa dla lekarzy i szpitali.

Zaznaczyła, że obecnie nie jest przestrzegana zasada wprost wynikająca z ustawy, że do procedury przerwania ciąży wystarczy jedno orzeczenie lekarza stwierdzające istnienie przesłanki zagrożenia zdrowia kobiety. Jeśli w podmiocie leczniczym będzie żądanie drugiego orzeczenia lekarza bądź zwoływania konsylium, to należy to uznać za utrudnianie dostępu do procedury medycznej, która jest w koszyku świadczeń gwarantowanych - dodała minister zdrowia.

Leszczyna: Wystarczy zaświadczenie od psychiatry

Podkreśliła, że ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży mówi ogólnie o zdrowiu. Dlatego – jak zaznaczył – jeśli na przykład lekarz psychiatra uznaje, że ciąża jest zagrożeniem dla zdrowia psychicznego kobiety, to zaświadczenie lekarza psychiatry jest w świetle obowiązującego prawa wystarczającą przesłanką do terminacji ciąży. Zaznaczyła, że ustawa nie precyzuje, czy zagrożenie zdrowia lub życia kobiety ma być "nagłe, wyjątkowo groźne".

Bodnar: Prawo dopuszcza aborcję ze względu na ochronę zdrowia psychicznego

Minister sprawiedliwości, Adam Bodnar przypomniał o wydanych na początku sierpnia wytycznych dla prokuratorów, które wskazują, jak powinni oni działać w postępowania dotyczących odmowy przerwania ciąży oraz aborcji farmakologicznej. W myśl tych wytycznych, prokuratorzy mają zachowywać m.in. "najwyższy profesjonalizm" przy przesłuchaniach kobiet i rzetelnie ustalić skutki odmowy dokonania aborcji.

Są one [wytyczne - PAP] wynikiem analizy 590 akt postępowań w tych sprawach. To, co jest celem tych wytycznych, to uwrażliwienie prokuratorów i prokuratury na tego typu sprawy - na to, jak szczególną wagę powinniśmy przykładać do sytuacji kobiety, która znajduje się w tym trudnym momencie życiowym i w jaki sposób należy stosować te wciąż obowiązujące przepisy prawa karnego, w taki sposób, by nie prowadzić do jakiejś dodatkowej wiktymizacji, dodatkowego poniżenia czy trudnych sytuacji - powiedział Bodnar.

Jak wskazał, wydane wytyczne wskazują m.in. na to, aby prokuratorzy byli nastawieni na taką szczególną wrażliwość, biorąc pod uwagę materię. Bodnar podkreślił też, że bardzo ważnym elementem wytycznych jest odwołanie do wydanej jeszcze w 2023 roku decyzji Rzecznika Praw Pacjenta. On interpretując przepisy ustawy z 1993 roku (dot. przypadków, w których aborcja jest legalna - PAP) uznał, że pojęcie zdrowia (kobiety - PAP) należy interpretować nie tylko w kategoriach zdrowia somatycznego, ale właśnie także zdrowia psychicznego.

"To nie powinno powodować angażowania prokuratury"

Czyli sytuacja, kiedy ze względu na ochronę zdrowia psychicznego zostaje podjęta decyzja o przeprowadzeniu zabiegu przerwania ciąży, to jest to okoliczność, która jest absolutnie dopuszczalna w świetle prawa - a w związku z tym nie powinna powodować takich sytuacji, jak zaangażowanie prokuratury - podkreślił szef MS.

Wyraził też nadzieję, że wytyczne - obowiązujące wszystkich prokuratorów - będą podstawą do kształtowania określonej praktyki funkcjonowania całego państwa. Chodzi o to, żeby zmienić też atmosferę, filozofię działania państwa; tu prawa kobiet mają być w centrum - oświadczył Bodnar.

Kiedy dozwolona jest aborcja?

Obecnie przerwanie ciąży jest możliwe w dwóch przypadkach: gdy ciąża zagraża życiu lub zdrowiu kobiety lub gdy powstała w wyniku czynu zabronionego (np. gwałtu lub kazirodztwa).