Fundacja Alivia, która od lat bada dostępność innowacyjnych terapii w Polsce – odnosząc je do terapii rekomendowanych przez Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO) – wskazuje, że doszło do „historycznej” poprawy. W pierwszej edycji Oncoindexu (to narzędzie, którym mierzy się liczbę leków, które weszły do refundacji), opublikowanej w listopadzie 2018 r., wskaźnik wynosił 29 pkt. W tym roku, w edycji majowej, odnotowano wzrost o 10 pkt w stosunku do stycznia 2023. Jak wskazuje Joanna Frątczak-Kazana, wicedyrektorka Alivii, choć trend jest bardzo pozytywny, to nadal są różnice między poszczególnymi nowotworami. W ostrej białaczce limfocytowej dostępnych jest niemal 90 proc. terapii zaaprobowanych w Europie, podczas gdy pacjenci z rakiem pęcherza moczowego na sześć terapii rekomendowanych przez ESMO mogą liczyć w Polsce na refundację jednej. I choć doszło do najszybszego wzrostu w dostępie do innowacji onkologicznych, nadal mamy wiele do poprawy: na 100 pkt (taki wskaźnik byśmy mieli, gdyby wszystkie terapie były w pełni dostępne) mamy 41 pkt. To oznacza dostęp do 88 ze 140 rekomendowanych terapii.
Podobny trend jest widoczny w badaniach Europejskiej Federacji Przemysłu i Stowarzyszeń Farmaceutycznych (EFPIA) – Waiting to Access Innovative Therapies – mówiących o dostępności i czasie oczekiwania na pojawiające się nowości. W opublikowanym pod koniec kwietnia tego roku badaniu, które bierze pod lupę okres między 2018 a 2021 r., też widać wzrost dostępności do leków. W tamtym okresie awansowaliśmy z 25. na 21. miejsce w Europie. Jednak jak podkreślają eksperci z Alivii, to bieżący rok przyniósł kolejne przełomy, a tego jeszcze raport EFPIA nie odnotowuje. Zmiany zostaną dostrzeżone w kolejnych edycjach. Jak wyliczają eksperci, największa poprawa była widoczna w dostępie do terapii lekowych w raku gruczołu krokowego, w raku jelita grubego i odbytnicy, gdzie na marcowej liście refundacyjnej pojawiły się opcje leczenia immunoterapią. Poprawia się też sytuacja pacjentów z chorobami układu chłonnego. Terapie pojawiły się na tegorocznych listach refundacyjnych.