Żylaki odbytu, zwane potocznie hemoroidami, powstają w końcowym odcinku jelita grubego. Za ich pojawienie się odpowiadają niekorzystne czynniki oddziaływujące na mieszczące się tam naczynia żylne, przez które dochodzi do poszerzania się żył i zmian w budowie ściany naczyniowej.

Reklama

- Do podstawowych czynników powodujących występowanie żylaków zaliczamy m. in. genetyczne nieprawidłowości w budowie ściany naczyniowej, przewlekłe zaparcia i nadużywanie środków przeczyszczających, nadwagę, siedzący tryb życia i brak ruchu, a także pracę polegającą na dźwiganiu ciężarów – wyjaśnia specjalista lek. med. Maciej Kleniewski z Humana Medica Omeda w Białymstoku.

Oprócz tego za pojawienie się hemoroidów mogą być odpowiedzialne częste ciąże, podeszły wiek i związane z tym osłabienie mięśni i elastyczności tkanki łącznej, nadciśnienie wrotne, przewlekła niewydolność krążenia, a nawet niektóre sporty (jak kolarstwo czy jazda konna) lub wielogodzinne podróże samochodowe.

Objawy hemoroidów

Co istotne, u części chorych żylaki odbytu mogą nie dawać żadnych objawów. U innych zaś bywają one przyczyną okresowo pojawiającego się uczucia pieczenia, palenia czy swędzenia w okolicy odbytu, a także bólów i podkrwawiania przy oddawaniu stolca. W praktyce symptomy te bywają jednak przez pacjentów ignorowane. Większość z nich pomocy lekarskiej zaczyna szukać dopiero w momencie, gdy krwawienie się nasila.

- W niektórych przypadkach, podczas wypróżnienia guzki wewnętrzne mogą wypadać na zewnątrz i zostać ściśnięte przez zwieracz odbytu. Efektem tego jest silny ból i uczucie dyskomfortu, których w żadnym wypadku nie należy ignorować! Sytuacja ta sprzyja bowiem rozwojowi zakrzepicy czy stanów zapalnych (o charakterze ropnym lub zgorzelinowym), którym towarzyszy gorączka i złe samopoczucie. Innymi, groźnymi powikłaniami żylaków mogą zaś być szczelina odbytu lub zapalenie odbytnicy – przestrzega chirurg Humana Medica Omeda.

Diagnozowanie hemoroidów najczęściej następuje na podstawie oględzin okolicy odbytu (w taki sposób możliwe jest wykrycie guzków zewnętrznych) lub poprzez wziernikowanie, które uwidacznia żylaki wewnętrzne. Najczęściej wykonuje się przy tym rektoskopię lub kolonoskopię.

Reklama

Zapobieganie i leczenie

Leczenie żylaków polega głównie na zapobieganiu powikłaniom. Przede wszystkim należy przestrzegać zasad higieny osobistej i unikać występowania zaparć. Punktem wyjścia jest zatem zmiana nawyków żywieniowych.

- Pamiętajmy, by dostarczać organizmowi odpowiednią ilość błonnika (zawartego w owocach, warzywach, razowym pieczywie czy makaronie), dbać o prawidłowe nawodnienie, wystrzegać się alkoholu, ograniczać produkty wysoko przetworzone, a dla ułatwienia wypróżnień stosować olej parafinowy – mówi specjalista lek. med. Maciej Kleniewski.

Z kolei w łagodzeniu bólu i świądu pomocne będą środki ściągające, znieczulające i odkażające w postaci czopków i maści, a także nasiadówki z rumianku lub kory dębu oraz nalewki z owoców kasztanowca.

Oprócz tego warto się zaopatrzyć w doustne preparaty diosminy, escyny czy rutozydu, które wzmacniają żyły, uszczelniają ich ścianę, działają przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Mogą być one stosowane długookresowo, a w stanach ostrych – również w zwiększonej dawce. Innym środkiem, który powinien znaleźć się w naszej domowej apteczce, jest krem na hemoroidy z lidokainą, likwidujący ból i pieczenie.

- Z całą pewnością pomocny będzie także żel do mycia okolic odbytu, w składzie którego znajduje się m. in. aloes, miód, opuncja, gruszka czy nagietek – dodaje przedstawiciel Omedy.

Zabieg chirurgiczny

Leczenie doraźne nie sprawdzi się jednak w każdym przypadku. Hemoroidy stale powracające i wywołujące duże dolegliwości wymagają bowiem interwencji chirurgicznej.

Najczęstszym zabiegiem jest założenie na żylaki specjalnych, ściskających, gumowych podwiązek, które prowadzą do obumarcia i samoistnego odpadnięcia guzka. Nie jest to jednoznaczne z wyleczeniem choroby, a w razie jej nawrotu całą procedurę należy kilka razy powtórzyć.

- Nieco inaczej postępujemy w przypadku żylaków III i IV stopnia, które należy wyciąć chirurgicznie. Rzadziej zaś wykonuje się zabiegi takie, jak skleroterapia, krioterapia czy fotokoagulacja - opisuje chirurg z Humana Medica Omeda.

Na koniec warto jeszcze przypomnieć, że hemoroidy nie są jedyną możliwą przyczyną występowania bólu i krwawienia odbytu. A rak, przewlekłe zapalenie jelit, choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego to przecież choroby, które zagrażają życiu i zdrowiu a jednocześnie wymagają zupełnie innego leczenia.

Dlatego doktor Kleniewski przestrzega przed samodzielnymi próbami leczenia objawów środkami farmakologicznymi dostępnymi w aptekach. Punktem wyjścia w każdej sytuacji powinna być konsultacja lekarska.