W czwartek, 23 lutego, przypadnie Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją.
Naukowcy uczestniczący w projekcie chcą uzyskać nowe substancje aktywne, które będą oddziaływać na ośrodkowy układ nerwowy - i opracować innowacyjne metody otrzymywania związków do produkcji leków psychotropowych. Nowa metodologia ma być bardziej ekologiczna i ekonomiczna. Dzięki niej można będzie nie tylko wytwarzać nowe związki, ale również leki, które już są dostępne w aptekach.
Jak zauważyła kierownik projektu dr inż. Jolanta Jaśkowska, obecnie na rynku farmaceutycznym brakuje skutecznych, szybko działających leków antydepresyjnych, niewywołujących efektów ubocznych. - Poszukujemy związków, będących bazą do produkcji nowych antydepresantów, które rozwiążą obecne ograniczenia - powiedziała kierownik.
Związki, którymi się zajmuje jej zespół (arylopiperazyny), wykazują szerokie działanie - zaznaczyła. Można je stosować jako leki przeciwbakteryjne albo wykorzystywać w chorobach układu krążenia. Mogą mieć także oddziałanie terapeutyczne w leczeniu choroby Alzheimera i schizofrenii. Naukowcy skupiają się na opracowaniu nowych antydepresantów. Zamierzają jednak rozwijać projekt wielokierunkowo - tak, by uzyskać efekty także w leczeniu innych chorób.
Substancje, nad którymi pracują naukowcy z PK, mogą wpływać na szybką poprawę nastroju, eliminację lęków, bezsenności, a w niektórych przypadkach także złagodzenie objawów schizofrenii. - Generalnie za ich pomocą dążymy do zwiększenia poziomu serotoniny w organizmie. Bazą wyjściową do tych poszukiwań są związki, o których wiemy, że mogą wykazywać albo wykazują pożądane przez nas działanie, ale poszukujemy takiej modyfikacji w ich strukturze, która pozwoli nam uzyskać lepsze efekty w leczeniu chorych na depresję - wyjaśniła kierownik projektu.
Badania radioreceptorowe nowych związków prowadzone są w Zakładzie Chemii Leków Instytutu Farmakologii PAN. - Na razie badamy aktywność naszych substancji w odniesieniu do trzech podstawowych receptorów. W takich badaniach otrzymujemy informacje, czy związek, który odkryliśmy, wiąże się z receptorem. A jeśli tak - to jak silnie. Pierwsze wyniki badań in vitro są bardzo obiecujące. Potwierdzają, że nasze związki wiążą się z receptorami bardzo silnie i selektywnie. W ostatniej fazie projektu będziemy także prowadzić badania in vivo, czyli na zwierzętach - mówiła chemiczka PK.
Drugim ważnym celem projektu jest opracowanie nowych metod syntezy związków o działaniu antydepresyjnym. Metody te będzie można stosować zarówno do otrzymywania istniejących już na rynku leków, jak i otrzymywania nowych substancji. - Szukaliśmy rozwiązań, które będą bardziej wydajne, bardziej ekonomiczne i bardziej ekologiczne, zgodne z zasadami zielonej chemii. Mogę potwierdzić, że na obecnym etapie badań mamy już opracowane dwie nowe metody. Przygotowujemy się do ich opatentowania - powiedziała dr Jaśkowska.
Jak wyjaśniła, działania zaproponowane przez jej zespół skrócą proces produkcji leków o kilka czasochłonnych i kosztownych faz. - Według naszych metod czas, w którym zachodzi pożądana przez nas reakcja chemiczna, wynosi kilka minut, a w niektórych przypadkach zaledwie kilkadziesiąt sekund. Nasze pomysły pozwoliły też ograniczyć udział toksycznych rozpuszczalników w procesie powstawania nowych związków - powiedziała naukowiec.
Wstępne wyniki badań naukowców z PK wywołały już zainteresowanie rynku farmaceutycznego. - My odkrywamy związki, które są kandydatami na lek, dla firm farmaceutycznych to baza do prowadzenia dalszych prac na drodze do wprowadzenia leku na rynek - zaznaczyła dr Jaśkowska.