10 czynników groźnych dla serca i płuc

1 Palenie tytoniu to główny czynnik ryzyka raka płuc – rzadko zdarza się, by ten nowotwór wystąpił u osób, które nie paliły (także biernie). Papierosy znacznie podwyższają ryzyko zachorowania także na nowotwory złośliwe krtani, gardła, jamy ustnej, przełyku, żołądka, trzustki, nerek, prostaty czy szyjki macicy oraz choroby serca i naczyń krwionośnych. Palenie tytoniu jest również powodem szeregu innych problemów zdrowotnych, w tym chorób układu oddechowego (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, rozedmy płuc, astmy, zapalenia płuc i oskrzeli) oraz chorób układu krążenia (choroby wieńcowej, miażdżycy, nadciśnienia tętniczego krwi, choroby niedokrwiennej serca, zawału serca czy udaru mózgu). Bierne palenie jest również bardzo groźnie, dlatego oprócz zaprzestania palenia, niezbędne jest również unikanie przebywania w otoczeniu osób palących.

2 Nie da się ukryć, iż to, w jaki sposób się odżywiamy, ma niebagatelny wpływ na nasze zdrowie. Niewłaściwe odżywianie grozi nie tylko nadwagą czy otyłością, ale sprzyja też powstawaniu szeregu chorób układu krążenia, układu kostnego, sprzyja także wystąpieniu cukrzycy czy chorób nowotworowych. Cukrzyca natomiast może prowadzić do uszkodzeń naczyń krwionośnych, a w efekcie zwiększa ryzyko chorób układu krążenia. Aby odżywiać się zdrowiej, należy codzienną dietę wzbogacać o warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, sięgnąć po chudy nabiał i chude mięso, a jednocześnie ograniczyć produkty bogatotłuszczowe (przede wszystkim te bogate w tłuszcze zwierzęce), z dużą zawartością cukrów prostych (glukozy, fruktozy), sól oraz żywność wysokoprzetworzoną. Pamiętać należy też o regularnym piciu wody – dzienne zapotrzebowanie to ok. 2,5 litra wody (uwzględniając zarówno wodę pochodzącą z napojów, jak i produktów spożywczych). Zaleca się, żeby wypijać przynajmniej 1,5 l wody dziennie. Jednocześnie trzeba eliminować napoje słodzone. W szklance takiego napoju może znajdować się 4-5 łyżeczek cukru lub innych substancji słodzących. Składniki zawarte w takich napojach zwiększają ryzyko wielu chorób, w tym wystąpienia cukrzycy, wysokiego poziomu cholesterolu, a w konsekwencji chorób układu krążenia.

3 Pamiętajmy, brak wysiłku fizycznego w codziennym życiu nie wychodzi nikomu na zdrowie i nie sprzyja dobremu samopoczuciu. I nie chodzi tu o wygląd zewnętrzny, a raczej o szereg problemów zdrowotnych, które mogą być konsekwencją braku aktywności fizycznej - tj. nadwagę, otyłość, nadciśnienie tętnicze, miażdżycę, cukrzycę. Niska aktywność fizyczna zwiększa też ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych. Oczywiście nie chodzi tu o wyczynowe uprawianie sportu czy ćwiczeń z trenerem osobistym. Na zdrowie wyjdzie nam także codzienny spacer czy choćby wchodzenie po schodach, zamiast przemieszczania się windą. Co ważne, sport sprzyja obniżaniu cholesterolu, stabilizacji poziomu glukozy, wzmacnia też układ kostny. Wyzwala endorfiny, które sprawiają, że czujemy się bardziej zadowoleni i mniej zestresowani.

4 Nadwaga i otyłość to coraz bardziej powszechna i bardzo groźna choroba. Nadmierna masa ciała najczęściej jest skutkiem nieprawidłowego stylu życia, złych nawyków żywieniowych, opartych na wysokokalorycznych posiłkach czy niskiej aktywności fizycznej. To także czasem efekt stresu, zaburzeń emocjonalnych i psychicznych, jak również predyspozycji genetycznych. Kłopoty z nadmierną wagą mogą być także skutkiem ubocznym długotrwałego przyjmowania niektórych leków. Nadwaga i otyłość to trzeci, po podwyższonym ciśnieniu tętniczym i paleniu tytoniu, czynnik ryzyka chorób przewlekłych1 – cukrzycy, problemów z kręgosłupem czy kłopotów z układem krążenia. Co ważne, poza aspektem zdrowotnym, nadwaga wpływa także na relacje społeczne, jakość życia, utrudnia wykonywanie codziennych czynności oraz obniża sprawność fizyczną.

5 Podwyższone ciśnienie tętnicze to poważne obciążenie układu krążenia. Jeśli masz nadciśnienie tętnicze, konieczna jest stała opieka lekarska i ciągłe przyjmowanie leków. Nieleczone nadciśnienie tętnicze prowadzi m.in. do zawału serca i udaru mózgu. Co istotne, w większości przypadków nadciśnienie tętnicze nie daje żadnych objawów. Szczególnie na samym początku, kiedy wartości ciśnienia nie są jeszcze bardzo wysokie i trudno wyczuć zmiany mogące świadczyć o rozwoju choroby. Dlatego powinniśmy regularnie je mierzyć.

6 Cholesterol jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Problemy ze zdrowiem zaczynają się, gdy poziom cholesterolu przekracza dopuszczalną normę. Skutkiem zbyt wysokiego poziomu tzw. "złego" cholesterolu LDL jest przede wszystkim miażdżyca naczyń, która może doprowadzić do choroby niedokrwiennej serca, zawału serca i udaru mózgu. Dlatego tak ważna jest dieta niskotłuszczowa, bogata w świeże warzywa i owoce, a także produkty z pełnego ziarna, orzechy, pestki i olej. Pamiętać trzeba też o zwiększeniu aktywności fizycznej – ruch wpływa na obniżenie poziomu cholesterolu. Niejednokrotnie w celu obniżenia cholesterolu konieczne jest przyjmowanie leków.

7 Należy pamiętać, że spożywanie alkoholu nigdy nie jest zdrowe, nawet w małych ilościach. Natomiast nadużywanie alkoholu to prosta droga do choroby alkoholowej oraz szeregu konsekwencji zdrowotnych – marskości wątroby, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń rytmu serca i niewydolności krążenia. Alkohol niszczy wątrobę i trzustkę, zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory przewodu pokarmowego. Nadmierne picie ma również swoje konsekwencje psycho-społeczne – może prowadzić do zaburzeń psychicznych, a także wpływa na nasze życie społeczne i relacje z otoczeniem. Dopalacze, narkotyki, leki nasenne itp. to świństwa, które rujnują zdrowie psychiczne, życie rodzinne, możliwości nauki i pracy.

8 Jeśli Twoi najbliżsi chorują na nadciśnienie tętnicze, cukrzycę lub raka albo zmarli młodo z nieznanego powodu, omów tę sprawę z lekarzem. Może to oznaczać, że ryzyko podobnych problemów u Ciebie jest na tyle wysokie, że powinieneś podlegać specjalnym badaniom. Geny odpowiadające za funkcjonowanie układu krążenia mogą mieć istotny wpływ na powstanie m.in. choroby niedokrwiennej serca, zmian miażdżycowych oraz proces krzepnięcia czy rozwój nadciśnienia tętniczego. W przypadku nowotworów czynniki dziedziczne stanowią istotną przyczynę ich rozwoju. Istotną cechą nowotworów dziedzicznych jest ich występowanie w dużo młodszym wieku (przed 50, a często nawet przed 35 rokiem życia).

9 Każdy z nas miewa gorszy, czasem bardziej stresujący dzień. Jednak jeśli stres i złe samopoczucie towarzyszą nam każdego dnia, może mieć to złe konsekwencje dla naszego zdrowia – zarówno psychicznego, jak i fizycznego. Przewlekły stres podwyższa ciśnienie tętnicze, może być także przyczyną depresji, która jest poważną chorobą wymagającą specjalistycznego leczenia.

10 Zanieczyszczenie powietrza nie sprzyja naszemu zdrowiu, gdyż długotrwałe wdychanie go może powodować szereg problemów zdrowotnych. Silnie zanieczyszczone powietrze, również to związane z wykonywaną pracą, przyczynia się do rozwoju groźnych chorób – m. in. raka płuc, astmy czy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, która może powodować także niewydolność oddechową. Smog zwiększa ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia, obniża sprawność umysłową oraz może przyspieszać wystąpienie chorób degeneracyjnych mózgu. Co ważne, zanieczyszczone powietrze jest znacznym obciążeniem dla zdrowia astmatyków, alergików, dzieci oraz osób starszych, które źle znoszą nawet krótką ekspozycję na smog.