Przenoszący się drogą płciową wirus HPV (human papilomavirus) ma związek z rakiem szyjki macicy. Wspólnym mianem HPV określa się ponad 100 typów wirusów.
Szkockie badania przeprowadził zespół naukowców z uniwersytetów w Strathclyde, Edynburgu, Aberdeen i Glasgow. Jak się okazało, wprowadzone 10 lat wcześniej na terenie Wielkiej Brytanii szczepienia 12-13 letnich dziewczynek niemal wyeliminowały przypadki stanów przedrakowych u młodych kobiet – ich liczba zmalała o 90 proc. Taki wynik przekroczył oczekiwania naukowców (szczepionki dostaje około 90 proc. młodych Szkotek).
Przeanalizowano badania dotyczące szczepień oraz badań przesiewowych 140 tys. kobiet, w przypadku których pierwsze badanie profilaktyczne dotyczące raka szyjki macicy odbyło się w latach 2008- 2016.
Autorzy określają szczepienia przeciwko HPV jako "wysoce skuteczne” i przewidują, że znacznie zmniejszą one częstość występowania raka szyjki macicy w przyszłości.
Wiele kobiet ulega w ciągu swojego życia zakażeniu HPV bez jakichkolwiek następstw. W większości przypadków zakażenie jest bezobjawowe i samo wygasa. Czasem jednak przewlekłe zakażenie może prowadzić do chorób szyjki macicy.
Niektóre odmiany HPV są szczególnie niebezpieczne, ponieważmają zwiąek z rozwojem nowotworów. Niemal wszystkie raki szyjki macicy (99,7 proc.) spowodowane są przez zakażenie takimi właśnie HPV.
Wiele odmian wirusa HPV atakuje usta, krtań lub genitalia. Łatwo się nimi zakazić - przenoszą się poprzez kontakt seksualny. Ostatnie badania sugerują również, że HPV odgrywa rolę w powodowaniu innych nowotworów, zwłaszcza nowotworów głowy i szyi, sromu i pochwy i odbytu.
Po rozpoczęciu programu szczepień naukowcy sądzili, że szczepionka wyeliminuje dwa typy HPV, które powodują 80 proc. stanów przedrakowych.
Jednak odkryli, że eliminuje również trzy inne odmiany - sumie około 90 proc. przedinwazyjnego raka szyjki macicy w Szkocji. Mniej zmian patologicznych zaobserwowano także u nieszczepionych kobiet, co sugeruje przerwanie transmisji wirusa HPV w Szkocji na skutek tzw. "odporności stadnej".
Wyniki badań przedstawione w "BMJ" dotyczą populacji szkockiej. Wcześniej pojawiły się podobne dane z innych części Wielkiej Brytanii, np. z Anglii. Tamtejsze dziewczynki korzystają z tych szczepień w ramach publicznej służby zdrowia od 2008 r. Doktor Mary Ramsay, szefowa programu szczepień w odpowiedzialnej za zdrowie publiczne instytucji Public Health England - tłumaczyła, że dzięki programowi szczepień wśród młodych kobiet udało się obniżyć poziom zachorowań na najgroźniejsze, wywołujące raka formy HPV - HPV16 i HPV18 - o ponad 80 proc.
W lipcu 2018 r. brytyjski rząd zapowiedział objęcie programem bezpłatnych szczepień przeciwko HPV w Anglii chłopców w wieku 12 i 13 lat. Jak zaznaczono, to nie tylko ochroni ich przed rozwojem raka (prącia, odbytu i gardła), ale także zwiększy ogólną odporność.
Skuteczność szczepień potwierdziła się też w Australii. W październiku 2018 r. na łamach "The Lancet Public Health" opublikowano wyniki badania, z którego wynika, że Australia może być pierwszym krajem, który dzięki prowadzonym od ponad 10 lat powszechnym szczepieniom przeciw wirusowi HPV oraz badaniom przesiewowym może w znacznym stopniu zlikwidować zachorowania na raka szyjki macicy.
W Polsce szczepienia przeciw HPV są zalecane (niefinansowane z budżetu Ministra Zdrowia). Bezpłatne szczepienia przeciw HPV oferują niektóre samorządowe programy profilaktyczne. Więcej na temat szczepień można przeczytać na stronie http://szczepienia.pzh.gov.pl/szczepionki/hpv/