Specjalista, który jest kierownikiem Kliniki Psychiatrii Sądowej Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie i był wieloletnim dyrektorem tego ośrodka, mówił o tym podczas kongresu Top Medical Trends, który w niedzielę zakończył się w Poznaniu. Podkreślił, że zdrowie psychiczne stało się stałym i trwałym elementem zdrowia publicznego. - Żyjemy w czasach popandemicznych oraz wojny, choć pandemia się jeszcze nie skończyła, i mamy do czynienia z zachwianiem poczucia bezpieczeństwa zdrowotnego w Polsce - zaznaczył.

Reklama

Uważa on, że opieka zdrowotna powinna zapewniać poczucie bezpieczeństwa w trzech obszarach: informacyjnym, organizacyjnym i medycznym. - Jeśli chodzi o bezpieczeństwo informacyjne, to nie jest ono dobre, gdyż wiele osób w Polsce nie wie co ma robić, gdzie iść i jak się zbadać. Dotyczy to zarówno osób już chorych, jak pozostałych, do których adresowane są różnego rodzaju działania profilaktyczne - wyjaśniał.

Czy mamy wystarczające zasoby na to by sobie poradzić z tym, co pozostawiła po sobie po dwóch latach pandemia? – pytał specjalista. Chodzi o kadrę medyczną, dostępność do leków jak i nowych technologii. - W tym zakresie jest jeszcze dużo do zrobienia, bo jest po prostu bałagan – uznał.

Zdaniem prof. Janusza Heitzmana wojna w Ukrainie jeszcze bardziej pogorszyła poczucie bezpieczeństwa. - Nie wiemy jeszcze, czy już zużyła ona nasze zasoby, czy też daje sygnał do tego, żeby je wzmacniać i odbudowywać zapatrzenie w leki oraz inwestować w nowe technologie, by zapewnić większe poczucie bezpieczeństwa zdrowotnego i psychicznego - stwierdził.

Przekonywał, że zagrożenie dla bezpieczeństwa psychicznego nie polega na tym, że "wszyscy oszaleją"; przede wszystkim związane jest ono z utratą odporności. Może to się objawiać zaburzeniami snu, mniejszą efektywnością w pracy i nasileniem zaburzeń lękowo-depresyjnych, a także zaniechaniem badań oraz profilaktyki. - Za kilka lat może się okazać, że spadnie przeciętna długość życia Polaków i to znacznie, a już teraz pod tym względem jesteśmy na jednym z niższych poziomów w Europie – powiedział.

Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego ocenił, że w naszym społeczeństwie mamy do czynienia ze stresem skumulowanym. A tego nie rozwiąże tylko opieka zdrowotna, konieczny jest również wysiłek szkoły, kłopot polega jednak na tym, że nie ma nawet lekcji nauki o zdrowiu.

- Nie uczymy ludzi młodych, jak sobie radzić z trudnościami i rozwiązywać problemy. Stąd ogromne poczucie niebezpieczeństwa, przede wszystkim wśród najsłabszych grup, które takie zdarzenia, jak pandemia czy trauma wojenna, dotykają najbardziej. A to tej grupy zaliczają się głównie osoby najmłodsze i najstarsze – mówił. Z danych, jakie przedstawił specjalista, wynika, że liczba zaburzeń lękowo-depresyjnych wzrosła u naszych dzieci o 30 proc., a uszkodzeń ciała i prób samobójczych - o 130 proc.

Reklama

Nawiązał też do dzieci ukraińskich, które bezpośrednio zetknęły się z wojną i nagle musiały opuścić Ukrainę. Powiedział, że w ich przypadku należy unikać nadmiernej medykalizacji, bo nie każda osoba dotknięta traumą wymaga opieki medycznej i zażywania leków. Ostrzegł, że kolejnym wyzwaniem za jakiś czas będzie odnawianie się traumy.

- 80 proc. ludzi radzi sobie z traumą pandemii i wojny. Z tych 20 proc. co sobie nie radzi, jedynie 2 proc wymaga pomocy, ale to znaczy, że od 1,5 do 2 mln osób dodatkowo może trafić do systemu opieki medycznej. I na to musimy być przygotowani, wymaga to jednak odpowiedniej organizacji – ostrzegał prof. Janusz Heitzman.

Nadmienił, że o 20-30 proc. wzrosła już liczba sprzedawanych opakowań leków nasennych i przeciwdepresyjnych, a większość z nich jest przepisywana przez lekarzy rodzinnych, bo psychiatrów jest zbyt mało. Uważa, że zaburzenia popandemiczne związane z zaburzeniami poznawczymi, pamięci, koncentracji uwagi i słabszej ogólnie wydolności dopiero się odbiją w statystykach medycznych; okaże się, że mamy nadmiarowe zgony i niewydolną opiekę geriatryczną.

- Nie ma profilaktyki zdrowego życia w czasach trudnych. Straszą nas media, a nikt nie mówi, żeby wyłączyć telewizor i pójść spać. Poziom lęku i bezsenności odbija się na naszym zdrowiu i skraca życie. Zaniedbywane są badania profilaktyczne służące wczesnemu wykrywaniu nowotworów i chorób układu krążenia, nie leczy się odpowiednio nadciśnienia tętniczego i wiele innych schorzeń – powiedział prof. Janusz Heitzman.