Odkrycia dokonali naukowcy z University of Wisconsin-Madison. Pracami kierował prof. Cody Wenthur z UW-Madison School of Pharmacy, a jego współpracownikami byli naukowcy ze Scripps Research Institute i Scripps Health w San Diego.

Zdaniem odkrywców przeciwciała te mogą odpowiadać za niektóre negatywne skutki uboczne długotrwałego stosowania opioidów. Istniejące przeciwciała mogą również zakłócać działanie potencjalnej szczepionki przeciwopioidowej.

Reklama

Nadużywanie opioidów powoduje co roku w USA śmierć dziesiątek tysięcy osób. Pacjenci przyjmujący opioidy przez dłuższy czas mogą mieć poważne skutki uboczne, w tym przeczulicę bólową - bolesną reakcję na nieszkodliwy dotyk.

Laboratorium Wenthura bada reakcje immunologiczne z tym związane. Szczepionka stymulująca odpowiedź immunologiczną przeciwko opioidom mogłaby zmniejszyć szkodliwość ich nadużywania, jednak naukowcy muszą zidentyfikować populację pacjentów, którzy będą dobrze reagować na takie leczenie.

Przeciwciała przeciwko opioidom związanym z białkami zaobserwowano u 10 z 19 pacjentów, którzy przyjmowali opioidy w celu leczenia przewlekłego bólu krzyża. Ci, którzy przyjmowali większe dawki opioidów, mieli silniejszą odpowiedź przeciwciał. Grupa kontrolna składająca się z trzech pacjentów, którzy nie przyjmowali opioidów z powodu bólu pleców, miała bardzo niski poziom przeciwciał przeciw opioidom.

Grupa kontrolna w tym wstępnym badaniu liczyła tylko trzech pacjentów, ponieważ nawet po wielomiesięcznej kampanii rekrutacyjnej w radio i prasie zespół Wenthura zidentyfikował tylko tyle osób z przewlekłym bólem, które wcześniej nie brały opioidów. To wskazuje na wszechobecność opioidów, pomimo dowodów, że w leczeniu bólu przewlekłego są one bardziej ryzykowną opcją, niż nieopioidowe środki przeciwbólowe

- Zaburzenia związane ze stosowaniem i przedawkowanie opioidów nadal mają w USA wymiar epidemii - powiedział Wenthur.

Reklama

- Stosunkowo nowym podejściem terapeutycznym wchodzącym do badań klinicznych jest to, co w skrócie nazywamy szczepionką opioidową, w przypadku której układ odpornościowy generuje odpowiedź przeciwko lekom. Jednak aby to podejście było skuteczne, musimy zidentyfikować osoby, które skorzystałyby na tym podejściu.

Naukowcy od dziesięcioleci rozumieją, że w odpowiednich warunkach układ odpornościowy może wytwarzać przeciwciała przeciwko lekom psychoaktywnym. Chociaż same substancje chemiczne są zbyt małe, aby układ odpornościowy mógł je rozpoznać, mogą one trwale wiązać się z dużymi białkami we krwi, które mogą następnie wywołać odpowiedź immunologiczną.

Jeśli szczepionka pozwala wytwarzać przeciwciała zdolne do neutralizacji opioidów, może pomóc ludziom zwalczać uzależnienie, zmniejszając przyjemne odczucia, jakie wywołują w mózgu. Wcześniejsze próby opracowania szczepionek przeciwko nikotynie lub kokainie odniosły ograniczony sukces, po części z powodu indywidualnych różnic w sposobie wytwarzania przeciwciał przez układ odpornościowy.

Aby przeprowadzić badania, naukowcy opracowali pułapki molekularne dla wszelkich potencjalnych przeciwciał. Połączyli często przyjmowane opioidy - hydrokodon i oksykodon - z pospolitym białkiem krwi w nadziei, że te koniugaty lek-białko zwiążą się z wszelkimi przeciwciałami opioidowymi we krwi pacjentów.

- Zauważyliśmy korelację między niedawną ekspozycją na dawkę opioidów a ilością przeciwciał - wyjaśnia Wenthur.

Wbrew intuicji, pacjenci, którzy już wytwarzają mierzalną ilość przeciwciał przeciwko opioidom mogą mieć najmniejsze szanse na odniesienie korzyści z potencjalnej szczepionki przeciwopioidowej. Dzieje się tak, ponieważ produkują stosunkowo słaby typ przeciwciał, znany jako IgM, co może zmniejszyć ich zdolność do wytwarzania w przyszłości silniejszych, neutralizujących przeciwciał IgG przeciwko temu samemu lekowi. Odpowiednie testy mogą pomóc zidentyfikować pacjentów, którzy mają szansę odnieść korzyści z potencjalnej szczepionki. Będzie to wymagało badań z udziałem większej liczby pacjentów.