Subskrybuj nas na Youtube
Podniesienie składki zdrowotnej jako jeden ze sposobów poprawy finansowej kondycji ochrony zdrowia głośno zaproponował niedawno prof. Piotr Czauderna, koordynator sekcji ochrony zdrowia prezydenckiej Narodowej Rady Rozwoju (ostatnio jego nazwisko bardzo często pojawia się także w kontekście ewentualnej zmiany na fotelu ministra zdrowia – miałby zastąpić Konstantego Radziwiłła).
Eksperci mówią „tak”
Czauderna podkreśla, że to jego pomysł, a nie oficjalne stanowisko Andrzeja Dudy. Sprowadza się natomiast do podniesienia składki o 1,2 pkt proc., czyli do wysokości 10,2 proc. wynagrodzenia. W równych częściach mieliby się na to zrzucić pracownicy, pracodawcy i budżet państwa.
Dla osoby otrzymującej płacę minimalną oznaczałoby to ubytek 7 zł miesięcznie. Z kolei w przypadku zarabiających średnią krajową i samozatrudnionych byłoby to kilkanaście złotych. Na co mogliby liczyć w zamian? – Na lepszą dostępność świadczeń – deklaruje Czauderna. A te coraz częściej i tak zmuszeni jesteśmy kupować z własnej kieszeni.
Grono zwolenników takiego pomysłu stale się poszerza. Należy już do niego m.in. Małgorzata Gałązka-Sobotka z Uczelni Łazarskiego zasiadająca w Radzie Narodowego Funduszu Zdrowia czy Jerzy Gryglewicz. Chwalą go również – choć nieoficjalnie – urzędnicy funduszu. Mówią zgodnie, że trzeba zapewnić środki m.in. na leczenie pacjentów, skrócenie kolejek oraz wynagrodzenia pracowników medycznych. Ale trzeba dokładnie wskazać, na co dodatkowe pieniądze ze składek zostaną przeznaczone, by Polacy nie mieli poczucia, że trafiają one w próżnię.
– Trzeba też monitorować efekty zwiększenia finansowania – uważa Gryglewicz. I jeszcze poprawić koordynację udzielania świadczeń, co też kosztuje.
Nie wszyscy jednak są optymistami. – Jestem przeciwko manipulowaniu przy składce zdrowotnej. Najpierw należy dookreślić koszyk świadczeń – komentuje Maciej Hamankiewicz, prezes Naczelnej Rady Lekarskiej.
To nie pierwsza próba
W większości krajów europejskich składka zdrowotna wynosi od 11 do 14 proc. pensji brutto. W Polsce to tylko 9 proc. (które w dodatku w większości odliczamy w PIT). Już od momentu wprowadzenia systemu ubezpieczeniowego wiadomo, że ustalono ją na zbyt niskim poziomie – z powodów czysto politycznych. Równocześnie politycy hojnie wrzucili do koszyka świadczeń gwarantowanych niemal wszystkie procedury.
W czasie tzw. białego szczytu, na początku rządów PO-PSL, pracodawcy, związkowcy, eksperci i strona rządowa ustalili, że składkę trzeba szybko podnieść do 10 proc. Ale chwilę po takiej wspólnej deklaracji premier Donald Tusk doszedł do wniosku, że najpierw trzeba uszczelnić system. Od tamtego czasu ochronie zdrowia coraz trudniej związać koniec z końcem. Koszty mediów, pensje, ceny sprzętu i liczba chorych rosną w znacznie szybszym tempie niż dopływ pieniędzy ze składki. Pola do oszczędzania i uszczelniania systemu już prawie nie ma, a kolejki się wydłużają.
Rząd PiS chciał leczyć tę chorobę, wracając do budżetowego finansowania opieki medycznej, ale wtedy mogłoby być jeszcze gorzej. Bo niezależnie od tego, kto stoi za sterami państwa, zdrowie zawsze traktowane jest po macoszemu. A obecny rząd ma już kosztowne zobowiązania w ramach polityki prorodzinnej, senioralnej czy dofinansowania armii.
W kolejce po 30 mld zł
Samo podniesienie składki nie rozwiąże problemu. Konieczne jest m.in. uporządkowanie koszyka świadczeń (precyzyjne wskazanie, do jakiego leczenia mają prawo pacjenci) i wycen czy przeorganizowanie systemu ich udzielania. – W systemie brakuje przynajmniej 30 mld zł. Taka kwota potrzebna jest, aby zlikwidować kolejki – uważa Krzysztof Łanda, były wiceminister zdrowia.
Jego zdaniem najwyższy czas zacząć też poważną dyskusję na temat innych źródeł finansowania. Chodzi np. o dodatkowe ubezpieczenia komplementarne (gwarantują dostęp do nowoczesnych leków i procedur, których nie ma w koszyku) czy współpłacenie przez pacjentów za niektóre świadczenia. – Ale na pewno nie w modelu drobnych opłat, bo ten zupełnie nie sprawdził się w Czechach – zwraca uwagę Łanda. I tłumaczy, że spadek nadużywania świadczeń przez pacjentów (np. nieuzasadnionych wizyt) był u naszych południowych sąsiadów tylko chwilowy, zaś wpływy z opłat niskie, a koszty administracyjne wysokie.
Jeszcze inny pomysł, o którym mówi nie tylko prof. Czauderna, ale też Andrzej Jacyna pełniący obowiązki szefa NFZ, to funkcjonalna integracja NFZ i części ZUS. Do systemu ochrony zdrowia mogłaby trafiać część składki chorobowej, by szybciej doprowadzać pracowników do zdolności do pracy, np. przez rehabilitację.
Autorka tekstu jest redaktor naczelną portalu PolitykaZdrowotna.com