Parlamentarny Zespół ds. Rozwiązywania Problemów Uzależnień dyskutował w środę m.in. o dostępności ekonomicznej napojów alkoholowych i dodatkowych źródłach finansowana profilaktyki i lecznictwa uzależnień. Spotkanie dotyczyło zarówno uzależnień od substancji psychoaktywnych, jak i uzależnień behawioralnych (czyli od określonych zachowań – np. hazardu, zakupów czy korzystania z internetu).
Dyrektor Departamentu Podatku Akcyzowego w Ministerstwie Finansów Monika Jurkowska poinformowała, że wpływy do budżetu z tytułu napojów alkoholowych stanowiły w 2015 r. ponad 17 proc. łącznych wpływów z podatku akcyzowego i wynosiły ok. 11,1 mld zł. - Stawki akcyzy na piwo i napoje spirytusowe są ok. 2,5 raza wyższe od minimów unijnych, w przypadku wina - 18 państw członkowskich ma stawki niższe niż polskie – powiedziała.
Przedstawicielka MF zapewniała, że resort na bieżąco monitoruje rynek wyrobów alkoholowych i analizuje możliwe modyfikacje systemu podatkowego. - W chwili obecnej nie są prowadzone prace, które miałyby na celu zmianę przepisów dotyczących poziomu opodatkowania napojów alkoholowych – zaznaczyła. Przypomniała, że dochody z akcyzy stanowią dochód budżetu państwa, co oznacza, że nie są przekazywane na konkretny cel, lecz są dystrybuowane zgodnie z potrzebami i możliwościami budżetowymi.
- Spożycie alkoholu w Polsce wzrasta, to rzecz, która z perspektywy zdrowia publicznego mocno niepokoi Ministerstwo Zdrowia – powiedział podczas posiedzenia zespołu wiceminister Zbigniew Król.
Dariusz Poznański z Departamentu Zdrowia Publicznego MZ, mówiąc o udziale samorządów w profilaktyce uzależnień, ocenił, że najważniejsza jest realizacja przez nie rekomendowanych programów. - Takie rekomendowane programy profilaktyczne realizowane były w 660 gminach, to wzrost rok do roku o ok. 9 proc. Ze sprawozdań wynika, że uczestniczyło w nich 272 tys. dzieci, przy zaangażowaniu ok. 18 tys. nauczycieli i 57 tys. rodziców – poinformował. Samorządy lokalne, jak przekazał, wydały na programy rekomendowane ok. 6 mln zł.
Przedstawiciel MZ zauważył, że znacznie więcej - prawie 1600 - gmin realizowało inne, bardzie autorskie programy profilaktyczne, co do których – jak zaznaczył – nie ma takiej potwierdzonej skuteczności. Udział w nich wzięło 1,5 mln zł uczniów, 72 tys. nauczycieli, 213 tys. rodziców. Na te programy profilaktyczne gminy przeznaczyły ponad 37 mln zł. Inne działania, które są realizowane w ramach profilaktyki, to - jak wymieniał Poznański - m.in. prelekcje, pogadanki, konkursy, imprezy sportowe.
Jak powiedział Poznański, ministerstwo ma wątpliwości co do skuteczności realizowanych programów profilaktycznych. - Stąd nasze nieustanne nakłanianie jednostek samorządu terytorialnego o korzystanie w pierwszym rzędzie z programów rekomendowanych, by efektywność wydawanych środków była jak największa – wyjaśnił. Przypomniał, że również urzędy marszałkowskie wspierają i finansują realizację programów dotyczących profilaktyki uzależnień.
Przedstawiciel MZ podkreślił, że jednostki samorządowe wspierają leczenie także w ramach gminnych programów. Jak wyjaśnił, samorządy gminne w miarę możliwości zwiększają dostępność terapii i rehabilitacji oraz pomocy prawnej i psychologicznej dla osób uzależnionych i ich rodzin. Jednak - zauważył - "niepokojącym zjawiskiem" jest to, że gminy wycofują się stopniowo ze wsparcia. Rośnie odsetek tych, które w ogóle nie wspierają leczenia odwykowego. - W 2010 r. było to 53 proc. gmin, w 2015 r. już 60 proc. gmin nie przeznaczało na to żadnych środków – poinformował Poznański.
Mówiąc o dodatkowych źródłach finansowania leczenia i profilaktyki uzależnień i uzależnień behawioralnych, Poznański przypomniał, że jest nim - utworzony w 2009 r. - Fundusz Rozwiązywania Problemów Hazardowych, którego źródła przychodu pochodzą z gier liczbowych. Z tych środków finansowanych jest – jak wyliczał - pięć rodzajów działań, m.in. wspieranie badań naukowych nad uzależnieniami oraz podnoszenie jakości profilaktyki i terapii. - Na koniec grudnia 2016 r. wydatkowanie wynosiło ok. 9,2 mln zł, tj. 70 proc. planu rocznego – podał Poznański
Przypomniał, że od 2015 r. ze środków Funduszu można wspierać inne zadania z zakresu zdrowia publicznego np. związane ze zdrowiem psychicznym. - W ubiegłym roku rozpoczęliśmy procedury konkursowe na inne zadania, które są finansowane z Funduszu Hazardowego, dotyczące nie tylko uzależnień behawioralnych, ale również profilaktyki depresji czy samobójstw – poinformował.
