Subskrybuj nas na Youtube
Z deklaracji badanych wynika, że przeciętne miesięczne wydatki Polaków na leki dostępne bez recepty oraz suplementy diety wynoszą blisko 38 zł.
Po środki przeciwbólowe i przeciwzapalne sięgało – w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie - 68 proc. badanych, podobnie po preparaty łagodzące objawy przeziębienia lub grypy (68 proc.). Ponad połowa badanych (52 proc.) przyjmowała w tym okresie witaminy, minerały i środki mające poprawić ogólną odporność organizmu. Ponad jedna czwarta dorosłych (27 proc. ) stosowała leki dostępne bez recepty łagodzące dolegliwości układu pokarmowego.
Mniej popularne były dostępne bez recepty leki i suplementy poprawiające kondycję skóry, włosów lub paznokci (16 proc.), przyczyniające się do wzmocnienia stawów i kości (16 proc.), łagodzące objawy alergii (15 proc.), środki uspokajające i nasenne (13 proc.).
Po preparaty poprawiające krążenie i pracę serca sięgało 11 proc. badanych; środki na pamięć i koncentrację przyjmowało 10 proc., zaś na wzrok 8 proc. Najmniej użytkowników miały środki na odchudzanie (5 proc.), wspomagające rzucanie palenia (3 proc.), odżywki dla sportowców (4 proc.), leki i suplementy opóźniające proces starzenia (2 proc.), a także zwiększające libido (1 proc.).
Zestawienie aktualnych danych z wynikami sprzed sześciu lat wskazuje, że konsumentów leków dostępnych bez recepty i suplementów diety przybyło lub też – w przypadku niektórych rodzajów środków – ich liczba utrzymuje się na zbliżonym do ówczesnego poziomie.
Po niemal wszystkie typy leków OTC i suplementów diety częściej sięgają kobiety niż mężczyźni. Zależność ta jest szczególnie wyraźna m.in. w przypadku środków dermatologicznych (27 proc. wobec 3 proc.), leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych (75 proc. wobec 60 proc.) i łagodzących objawy przeziębienia (74 proc. wobec 62 proc.).
Jeśli chodzi o radzenie sobie ze złym samopoczuciem i pierwszymi objawami choroby, samodzielne stosowanie leków dostępnych bez recepty lokuje się na trzecim miejscu (wskazuje je 21 proc. dorosłych), po konsultacji lekarskiej i przyjmowaniu przepisanych przez lekarza środków medycznych (30 proc.) oraz korzystaniu z tzw. domowych sposobów radzenia sobie z chorobą (29 proc.).
Stosując lek dostępny bez recepty po raz pierwszy ponad połowa respondentów przynajmniej czasami konsultuje jego użycie z lekarzem lub farmaceutą (52 proc., a 28 proc. robi to zawsze). Trud przeczytania dołączonej ulotki zadaje sobie czasami 88 proc., a 69 proc. zawsze. 29 proc. badanych deklaruje, że czasami (7 proc. zawsze) sprawdza informacje i opinie o jego działaniu w internecie.
Większość Polaków (71 proc.) jest świadoma, że leki i preparaty farmaceutyczne dostępne bez recepty mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie. Więcej niż co piąty ankietowany (22 proc.) nie podziela takich obaw.
Ponad jedna czwarta badanych (28 proc.) twierdzi, że zdarzyło im się stosować leki dostępne bez recepty w niewłaściwy sposób – niezgodnie za zaleceniami, np. zwiększając dawkę, używając ich dłużej niż to wskazane (20 proc.), lekceważąc skutki uboczne (9 proc.) lub przeciwwskazania, które ich dotyczą (8 proc.) – a także przyjmować leki z przyzwyczajenia, choć nie jest to konieczne (7 proc.), oraz wbrew negatywnej opinii lekarza o takim sposobie leczenia (4 proc.).
Polska należy do krajów o wysokiej konsumpcji leków dostępnych bez recepty tzw. OTC (od ang. over the counter). Na ich promocję przypada najwięcej środków wydawanych na reklamę. W komunikacie z badań CBOS wskazano, że w ostatnich latach wartość tego rynku rosła i prognozuje się, że w kolejnych latach również będzie się zwiększać.
Badania pokazało, że środkami dostępnymi na receptę leczyło się w ciągu 12 miesięcy poprzedzających badanie niemal trzy czwarte dorosłych (72 proc.); ponad jedna trzecia (37 proc.) przyjmowała je wielokrotnie, jedna piąta (20 proc.) – kilka razy, a 15 proc. – sporadycznie, 1–2 razy. Obecny zasięg stosowania leków dostępnych na receptę nie odbiega od tego sprzed sześciu lat.
Dwie trzecie dorosłych Polaków (65 proc.) w ciągu ostatnich 12 miesięcy używało leków z obu kategorii (w tym także suplementów diety), co czwarty (24 proc.) stosował jedynie preparaty OTC i suplementy diety, a proc. – tylko środki przepisane przez lekarza. Czterech na stu respondentów (4 proc.) nie przyjmowało w tym okresie żadnych leków.
Badanie przeprowadzono od 8 do 15 września metoda wywiadów bezpośrednich na liczącej 981 osób reprezentatywnej próbie dorosłych mieszkańców Polski.