Nie kierując do DPS osób starszych, niepełnosprawnych czy z innych powodów wymagających opieki, gminy chronią własne budżety. A jeśli już je wysyłają, to zamiast do DPS seniorzy trafiają do prywatnych placówek. Nawet do takich, które w ogóle nie powinny działać, bo nie są zarejestrowane u wojewody.

Reklama

W trakcie kontroli odkryliśmy, że przebywają tam osoby, najczęściej samotne lub bez bliskiej rodziny, umieszczone na wniosek gminy – potwierdza Halina Lipke, dyrektor wydziału polityki społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego.

Opłata za pobyt w DPS sięga od 2,5 do 4 tys. zł miesięcznie. W prywatnej placówce działającej nielegalnie, która nie oferuje odpowiedniego standardu opieki i warunków bytowych, wynosi mniej niż 2 tys. zł. W ten sposób samorządy, które dopłacają do kosztów pobytu mieszkańca w DPS, zmniejszają swoje wydatki na ten cel. A płacić muszą, bo najczęściej albo dochody seniora są za niskie, albo nie mogą wymóc współfinansowania na rodzinach starszych osób. Te też najczęściej tłumaczą się niewystarczającymi zarobkami.

Podobne przypadki, jak na Mazowszu, miały także miejsce na Pomorzu, gdzie częściową odpłatność za pobyt dwóch osób w prywatnej placówce ponosiła gmina z powiatu wejherowskiego. Dopiero po tym, jak wojewoda wystąpił o usunięcie nieprawidłowości, zostały one szybko przeniesione do DPS.

Koszty utrzymania placówek z roku na rok rosną, co przekłada się na wzrost pobieranych przez DPS opłat, a to oznacza, że musimy coraz więcej pieniędzy ze swojego budżetu przeznaczać na ten cel – tłumaczy Henryk Bernacki, zastępca burmistrza Oleśnicy.

Gminy, szukając oszczędności w wydatkach na opiekę, działają wbrew przepisom ustawy o pomocy społecznej. Zgodnie z nią samorząd jest zobowiązany do kierowania i ponoszenia kosztów pobytu osoby, tylko gdy jest to DPS.

Nie ma natomiast podstaw prawnych do tego, aby gmina finansowała działalność prywatnych placówek zapewniających całodobową opiekę – uważa Wojciech Nartowski, adwokat z Kancelarii Nartowski Trojanowska.

Zdaniem dr Zofii Szwedy-Lewandowskiej z Uniwersytetu Łódzkiego konieczne jest opracowanie spójnego systemu opieki nad seniorami, zwłaszcza że w związku ze starzeniem się społeczeństwa problem ten będzie narastał, a samorządy oraz rodziny nie będą w stanie udźwignąć go finansowo. To jednak wymaga zwiększenia nakładów z budżetu państwa.