Ciąża nie jest przeciwwskazaniem do szczepień (co prawda nie wszystkich, ale o tym w dalszej części artykułu). Co więcej, każda kobieta powinna mieć na uwadze, że szczepiąc się w trakcie ciąży, zapewnia ochronę przed ciężkimi chorobami zakaźnymi nie tylko sobie, lecz również swojemu dziecku.
Główna różnica
Choć szczepienia w ciąży rekomendowane są zarówno w Polsce (m.in. przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne i Polskie Towarzystwo Wakcynologii), jak i na świecie (m.in. Amerykański Komitet Doradczy ds. Szczepień Ochronnych), procedura dotycząca ciężarnych, jak i kobiet dopiero przygotowujących się do ciąży, jest nieco odmienna niż w przypadku innych osób.
Do czego sprowadza się różnica? - W szczepieniach w trakcie ciąży, tj. od momentu poczęcia aż do urodzenia się dziecka, stosuje się tzw. szczepionki inaktywowane (zabite) – tłumaczy lek. Paulina Nowak z CM Superior. - Nie stosuje się szczepionek żywych, zawierających całe, pozbawione zjadliwości drobnoustroje. Szczepionki żywe dostępne na rynku to np. szczepionki przeciwko odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej – dodaje lekarka.
Na co powinna zaszczepić się ciężarna?
W trakcie ciąży można stosować szczepionki zabite, takie jak szczepienia przeciwko grypie, żółtaczce typu A czy B. W sytuacji możliwości zarażenia się wścieklizną (przykładowo przed odwiedzaniem jaskiń czy podczas wycieczek na łonie natury), można szczepić się też na tę chorobę. Warto zaszczepić się również przeciwko odkleszczowemu zapaleniu mózgu.
Jednym z najważniejszych szczepień w okresie ciąży jest szczepienie przeciwko krztuścowi. Nie ma jednak szczepionki, która uodparniałaby pacjenta wyłącznie na tę chorobę. - Dostępna jest szczepionka zawierająca w składzie wirusy trzech chorób, wśród nich błonicy, tężca i właśnie krztuśca – mówi lekarka. Można też zaszczepić się przeciwko czterem chorobom, gdzie dodatkową, oprócz trzech wspomnianych, jest polio. Zaszczepienie się taką szczepionką jest wskazane między 28. a 34. tygodniem ciąży.
W ten sposób ochronę ma zapewnioną zarówno ciężarna, jak i jej dziecko. Kobieta szczepiąc siebie, przekazuje przeciwciała przez łożysko, zabezpieczając w ten sposób przed chorobą również dziecko. Dzięki temu już po urodzeniu nie musi być ono szczepione, a odbywa się to dopiero po skończeniu szóstego tygodnia życia.
Ostatnim istotnym szczepieniem, wykonywanym zarówno przed, jak i w trakcie ciąży, jest szczepienie przeciwko grypie. Powinno być one powtarzane sezonowo, raz do roku. Kobietom w ciąży podaje się szczepionki inaktywowane, a więc całkowicie bezpieczne dla zdrowia przyszłej mamy i jej dziecka. Zważywszy na fakt, że grypa podczas ciąży może przebiegać z zaostrzonymi objawami i większym ryzykiem powikłań, Polski Program Szczepień Ochronnych zdecydowanie zaleca wykonywanie tego szczepienia.
Ciąża a szczepionki żywe
Planując ciążę, kobieta powinna zasięgnąć konsultacji lekarza zajmującego się szczepieniami (wakcynologa bądź innego specjalisty pracującego w punkcie szczepień) i poprosić o stworzenie indywidualnego kalendarza szczepień uwzględniającego plany prokreacyjne. - Jeśli taka kobieta nie szczepiła się wcześniej przeciwko odrze, śwince i różyczce, albo nie chorowała na ospę i się na nią nie szczepiła, wówczas można wykonać takie szczepienia żywymi szczepionkami. Pacjentkę obowiązuje wtedy jednak minimum miesięczny odstęp pomiędzy szczepieniem a próbą zachodzenia w ciążę – tłumaczy specjalistka CM Superior.
A co w sytuacji, kiedy kobieta jest już w ciąży, jednak sama nie zdaje sobie z tego sprawy? Udowodniono, że stosowanie szczepionek żywych u ciężarnych nie prowadzi do powikłań związanych z trwaniem ciąży czy rozwojem płodu. Podanie szczepionki żywej w ciąży nie jest wskazaniem do jej przerwania. Mimo tego regułą pozostaje jednak, że w trakcie trwania ciąży nie powinno się szczepić szczepionkami żywymi. Istnieje bowiem teoretyczne ryzyko, że tego typu szczepionka może wywołać zakażenie u płodu.
A co z szczepieniem na COVID-19?
Temat szczepień COVID-owych elektryzował polskie społeczeństwo przez długi czas. Dość szybko udowodniono jednak, że ciąża nie stanowi przeciwwskazania w przypadku szczepionki na tę chorobę. Co więcej, polscy naukowcy przeprowadzili badania, z których wynikało, że po zaszczepieniu się przeciwko koronawirusowi, przeciwciała przekazywane są przez łożysko, dzięki czemu dziecko rodzi się, będąc już na tę chorobę odporne.
Dlatego też m.in. Polskie Towarzystwo Wakcynologii zaleca ciężarnym szczepienia przeciw COVID-19, niezależnie od etapu ciąży, na jakim kobieta się znajduje. Zważywszy zatem na fakt, jak duże i powszechne zagrożenie – jeszcze nie tak dawno temu – stanowił koronawirus, wiadomym było, że korzyści zdecydowanie przewyższały negatywne konsekwencje choroby.
I tak też jest w przypadku wszystkich innych chorób, na które kobieta w ciąży powinna się zaszczepić. Zawsze warto mieć na uwadze rachunek potencjalnych zagrożeń i szans. A ten przemawia zdecydowanie na korzyść szczepionek.
