Miód, czosnek i cebula na przeziębienie - czy faktycznie działają?
Rozpoczął się sezon infekcyjny. Coraz więcej osób będzie doświadczać kataru, zatkanego nosa, kaszlu czy innych objawów infekcji górnych dróg oddechowych. Wiele osób w walce z chorobą sięgnie po tzw. domowe metody. To m.in. mleko z miodem, mleko z czosnkiem, syrop z czosnku czy syrop z cebuli. Czy faktycznie są skuteczna i pozwalają szybciej dość do zdrowia?
Postanowiła to sprawdzić Katarzyna Bosacka. Zapytała dr Wojciecha Feleszko, immunologa i pediatrę. Lekarz wypowiedział się jedynie na temat miodu, bo w tym przypadku mógł się podeprzeć konkretnymi badaniami.
Miód na przeziębienie - czy jest skuteczny?
– Jako naukowiec muszę się posługiwać twardymi dowodami z badań naukowych, żeby z czystym sumieniem rekomendować pewne rzeczy moim pacjentom – zaznaczył Feleszko. – Muszę powiedzieć, że poważne badania naukowe (przegląd opublikowany dwa lata temu w czasopiśmie brytyjskim British Medical Journal) pokazały w jaki sposób miód przyjmowany przez dzieci przy przeziębieniach zmniejsza nasilenie takich objawów jak kaszel, uczucie zatkania nosa, nasilenie kaszlu czy niemożliwość spania podczas przeziębienia – przyznał.
Feleszko dodał, że jego zdanie w tej sprawie się zmieniło, bo jeszcze 15 lat temu powiedziałby, że jeżeli ktoś lubi miód, to niech go sobie weźmie, ale dowodów naukowych na to nie ma.
Autorzy badania, o którym mówił dr Feleszko, piszą, że "Przepisywanie antybiotyków w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych w podstawowej opiece zdrowotnej zaostrza oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, dlatego potrzebne są skuteczne alternatywy dla antybiotyków". Ich metaanaliza uwzględniła 14 badań z udziałem 1345 osób i wykazała, że miód ma właściwości antybakteryjne i jest zalecany dla dzieci w przypadku ostrego kaszlu.
"Miód okazał się lepszy od zwykłego leku w łagodzeniu objawów infekcji górnych dróg oddechowych. Stanowi powszechnie dostępną i tanią alternatywę dla antybiotyków. Miód mógłby pomóc w wysiłkach na rzecz spowolnienia rozprzestrzeniania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, ale potrzebne są dalsze wysokiej jakości badania" - piszą w podsumowaniu.
Jednak nie tylko w sprawie miodu i jego prozdrowotnego działania są konkretne badania.
Czosnek faktycznie działa
Na temat mocy działania czosnku przy przeziębieniu powstało wiele opracowań. Przyjrzała się im chociażby prof. dr hab. Anna Kędzia. W 2010 r., będąc kierowniczką Zakładu Mikrobiologii Jamy Ustnej i Katedry Mikrobiologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, opublikowała pracę "Przeciwdrobnoustrojowe działanie czosnku" opartą na wielu doniesieniach naukowych. Wynika z nich , że czosnek wykazuje działania przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe.
"Czosnek działa aktywnie zarówno wobec bakterii Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych. Swoim działaniem obejmuje szczepy z rodzaju Escherichia, Salmonella, Klebsiella, Proteus, Staphylococcus, Streptococcus, Bacillus i Clostridium. Z badań Sivama i wsp. wynika wysoka aktywność czosnku wobec szeregu drobnoustrojów, w tym z rodzajów: Aeromonas, Citrobacter, Klebsiella, Escherichia, Lactobacillus, Micrococcus, Leuconostoc, Proteus , Pseudomonas, Providentia, Shigella, Salmonella , Streptococcus, Vibrio i Staphylococcus. Ross i wsp. wykazali, że na wyciąg z czosnku były wrażliwe 63 szczepy różnych gatunków bakterii z rodzajów Bacillus, Campylobacter, Escherichia, Salmonella, Shigella , Vibrio, Yersinia, Listeria, Klebsiella, Lactobacillus, Enterococcus i Bacteroides" - czytamy w dokumencie.
Dr Kędzie pisze, że wyciągi z czosnku mogą hamować wytwarzanie przez szczepy gronkowców enterotoksyny A, B i C1 oraz termonukleazy.
"Autorzy sugerują, że głównym składnikiem aktywnym w wyciągu z czosnku, działającym przeciwdrobnoustrojowo jest allicyna, która może wnikać do wnętrza komórki poprzez ścianę komórkową i oddziaływać na składniki cytoplazmy oraz enzymy."
Kędzia zauważa, że wyciągi ze świeżego czosnku wykazują aktywność przeciwwirusową. "Została ona zaobserwowana wobec następujących wirusów: Herpes Simplex typ 1 i 2, Influenzae B virus, Parainfluenzae virus typ 3, Cytomegalovirus, Rhinovirus typ 2 i Vesicularvirus. Przypuszcza się, że głównymi składnikami oddziaływującymi przeciwwirusowo są: allicyna i ajoen".
Przypomnijmy, że rhinowirusy, oraz wirusy Influenzae i Parainfluenzae odpowiadają za choroby dróg oddechowych, od przeziębienia poprzez paragrypę po grypę.
A co z cebulą?
Cebula i jej potencjalne właściwości prozdrowotne również była przedmiotem badań od wielu lat. Wyniki wskazują, że faktycznie tak jest.
Marta Aleksandrowicz−Trzcińska i Ewelina Hallmann w swojej pracy z 2013 r. piszą - powołując się na badania W Dorscha - że "Aktywne biologicznie związki (tiosulfinaty inne związki siarkoorganiczne) tworzące się w wyniku skaryfikacji (uszkodzenia) cebuli posiadają m.in. właściwości przeciwzapalne oraz leczące choroby układu oddechowego, co pozwala na ich szerokie zastosowanie w medycynie". Z kolei "kwercetyna, główny flawonol występujący w cebuli, znajduje szerokie zastosowanie w medycynie: obniża stężenie cholesterolu i lipidów we krwi, ma działanie przeciwnowotworowe, przeciwzapalne i przeciwzakrzepowe".
W tym roku ukazały się wyniki badania, w którym analizowano "wpływ codziennego spożycia koncentratu ekstraktu czosnku i cebuli na zakaźne choroby układu oddechowego u starszych osób". Autorzy badania piszą w podsumowaniu, że "spożycie mieszanki Alliaceae (czosnkowatych) spowodowało znaczny spadek infekcji dróg oddechowych, zwłaszcza chorób grypopodobnych i przeziębienia, ponieważ częstość występowania była co najmniej czterokrotnie niższa w porównaniu z grupą kontrolną". Ponadto stosowanie mieszanki "zmniejszyło liczbę i czas trwania objawów w porównaniu z grupą placebo".