Co ci powie lekarz, czyli słowniczek pojęć o KTG

Kardiotokograf (aparat do KTG) to urządzenie stosowane w położnictwie, które służy do oceny stanu maluszka. To właśnie nim lekarz lub położna wykona badanie w III trymestrze ciąży. Urządzenie posiada dwie głowice, które podpina się na brzuchu mamy: jedną w okolicy dna macicy (do pomiaru tokograficznego, czyli skurczów mięśnia macicy), a drugą w miejscu, gdzie serce dziecka jest najlepiej słyszalne (do pomiaru kardiograficznego, czyli pracy serca dziecka).

Test niestresowy – to ciągły, 30-minutowy zapis KTG, który w szczególnych przypadkach może być przedłużony. Krótko mówiąc, to podstawowy rodzaj badania KTG, który przeprowadza się w III trymestrze ciąży. Wykonuje je i analizuje personel medyczny – lekarz lub położna.

Test stresowy (test oksytocynowy, test OCT) – wykonywany jest w warunkach szpitalnych i może trwać nawet godzinę. Mama podłączana jest do aparatu KTG w celu zbadania akcji serca płodu oraz czynności skurczowej mięśnia macicy. Po ok. 20 min otrzymuje kroplówkę z oksytocyną, która wywołuje kilka skurczów macicy. Po kilku (nie więcej niż 10) skurczach kroplówka zostaje odłączona, a zapis KTG kontynuuje się przez ok. 20-30 minut, by następnie poddać go ocenie. Jeżeli podczas całego badania zapis KTG był prawidłowy – wynik testu jest negatywny.

– Test stresowy wykonuje się w niektórych sytuacjach, gdy w ciąży donoszonej zapis KTG jest wątpliwy lub niejednoznaczny i konieczne jest rozszerzenie diagnostyki. Jednak najczęściej OCT wykonuje się w ciąży po przewidywanym terminie porodu – celem oceny wydolności łożyska oraz ewentualnej indukcji, czyli wywołania porodu – tłumaczy ginekolog dr n. med. Robert Woytoń, dyrektor ds. medycznych Pregnabit.

Oscylacje – to wahania częstotliwości akcji serca płodu, które są zupełnie naturalne. Prawidłowo powinny wynosić od 5 do 25 uderzeń serca, a zależne są od wielu czynników.

Deceleracja – to krótkotrwały spadek częstotliwości akcji serca płodu. Może być objawem fizjologicznym, jak i patologicznym. Jak wszystkie składowe badania KTG wymaga wnikliwej oceny. Z kolei akceleracja to krótkotrwały wzrost częstotliwości akcji serca płodu, który świadczy o naturalnych ruchach dziecka.

– Zmienność zawężona występować może w czasie snu płodu – wtedy konieczne jest przedłużenie zapisu KTG. Natomiast zmienność prawidłowa występuje podczas naturalnych ruchów dziecka. Oscylację skaczącą (więcej niż 25 uderzeń) można zaobserwować np. w przypadku dużej aktywności dziecka, ale może być ona też wynikiem różnych nieprawidłowości. Dlatego też, podobnie jak w przypadku oscylacji zawężonej, zazwyczaj niezbędne będzie przedłużenie badania KTG lub przeprowadzenie dodatkowej diagnostyki, np. USG – mówi dr n. med. Robert Woytoń.

Częstość podstawowa – to średnia częstotliwość akcji serca płodu. Prawidłowa częstość podstawowa akcji serca twojego dziecka powinna mieścić się w granicach od 110 do 160 uderzeń na minutę.

Tachykardia – to przyspieszenie akcji serca dziecka. Mówi się o niej, gdy częstość podstawowa akcji serca maluszka jest większa niż 160/min w co najmniej dziesięciominutowym zapisie. W niektórych przypadkach może wskazywać na zakażenie lub infekcję u mamy. Natomiast bradykardia to zwolnienie akcji serca dziecka. Występuje, gdy częstość podstawowa akcji serca płodu jest mniejsza niż 110/min w co najmniej dziesięciominutowym zapisie – może być m.in. objawem niedotlenienia.

– Przyspieszenie lub zwolnienie akcji serca płodu zależy od kilku czynników i niekoniecznie musi oznaczać poważne problemy, szczególnie gdy zmiany są krótkotrwałe i przemijające – tłumaczy ginekolog dr n. med. Robert Woytoń, dyrektor ds. medycznych Pregnabit.

TeleKTG – jest to mobilne urządzenie do wykonywania badania KTG w dowolnym miejscu i czasie, czyli np. w domu na własnej kanapie. System teleKTG to certyfikowany, profesjonalny sprzęt medyczny, który pozwala na bezpieczne i wiarygodne monitorowanie akcji serca płodu, tętna mamy oraz zapis czynności skurczowej mięśnia macicy. Zebrane przez urządzenie dane (które są identyczne jak w przypadku stacjonarnego aparatu KTG) przekazywane są bezprzewodowo do Medycznego Centrum Telemonitoringu, obsługiwanego przez wykwalifikowany personel medyczny i działającego 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu.

– Lekarz może zaproponować swojej pacjentce wypożyczenie teleKTG do domu np. wtedy, gdy niezbędne jest częstsze wykonywanie badań lub gdy mieszka ona daleko od szpitala i dojazdy są uciążliwe. Także sama mama może zapytać swojego ginekologa o dostępność teleKTG, na przykład w sytuacji, kiedy niepokoi się o stan dziecka i częstsze badania dadzą jej poczucie bezpieczeństwa – mówi dr n. med. Robert Woytoń, dyrektor ds. medycznych Pregnabit. – Warto pamiętać, że profesjonalne i certyfikowane teleKTG dostępne jest wyłącznie u lekarza lub położnej. Udostępnione w wolnej sprzedaży inne urządzenia są jedynie konsumenckimi gadżetami i nie dają pełnego zapisu KTG – dodaje ginekolog.

Warto pamiętać, że wszystkie zlecone przez lekarza lub położną badania są niezwykle istotne dla oceny stanu zdrowia nienarodzonego dziecka i ewentualnej reakcji na wszelkie nieprawidłowości. Nie opuszczajmy więc zaplanowanych wizyt.