Kiedy się starzejemy, niektóre komórki przestają się dzielić, ale zamiast obumrzeć, pozostają na miejscu. Te starzejące się komórki gromadzą się w naszych narządach, uwalniając substancje chemiczne, które mogą wywołać stan zapalny i sprzyjać chorobom.
Kiedy narząd pochodzący od starszego dawcy zostaje przeszczepiony młodszej osobie, starzejące się komórki w przeszczepionym narządzie mogą aktywować proces starzenia się we własnych komórkach biorcy. Takie „przeniesienie” starzenia się może pogorszyć wynik przeszczepu, a nawet wywołać odpowiedź immunologiczną, prowadzącą do odrzucenia oddanego narządu.
Eksperyment: przeszczep serca od starszego dawcy młodemu biorcy
Stefanowi Tulliusowi z Harvard Medical School i jego współpracownikom udało się zatrzymać proces przenoszenia starzenia u myszy za pomocą senolityków – nowej klasy leków, które selektywnie usuwają starzejące się komórki.
Autorzy badań najpierw przeszczepili serca od starych (w wieku od 18 do 21 miesięcy) i młodych (3 miesiące) myszy młodym biorcom. Zgodnie z oczekiwaniami myszy, które otrzymały serca od starszych zwierząt, miały większą liczbę starzejących się komórek w węzłach chłonnych, mięśniach i narządach w porównaniu z myszami, które otrzymały serca od młodszych zwierząt.
Myszy, które otrzymały serca od starszych zwierząt wykazywały również przyspieszony spadek funkcji poznawczych i fizycznych, jednak leczenie starszych myszy lekami senolitycznymi (dazatynibem i kwercetyną) przed pobraniem ich narządów znacząco zmniejszyło liczbę starzejących się komórek wykrywanych u biorców po przeszczepie.
Zwierzęta, którym podano leki dorównywały także biorcom młodych serc pod względem sprawności poznawczej i sprawności fizycznej.
Zdaniem komentujących specjalistów, choć wyniki są obiecujące, nie wiadomo, w jakim stopniu można odnieść je do ludzi. Niejednokrotnie narządy pobierane są od zmarłych dawców, dlatego w praktyce może zaistnieć potrzeba leczenia samego narządu przed przeszczepieniem lub podawania leków biorcy, co może nie być możliwe.
Tymczasem stale rośnie liczba osób potrzebujących przeszczepów narządów, natomiast samych narządów brakuje. Średnio w Europie umiera codziennie 21 osób oczekujących na przeszczep. Mimo tak pilnych potrzeb, narządy od starszych dawców często są odrzucane, ponieważ wiek dawcy ma kluczowe znaczenie dla powodzenia przeszczepu. Autorzy badań już planują kolejną fazę, która sprawdzi, w jakim stopniu wyniki dotyczące myszy można przenieść na ludzi.