Rodziny czteropokoleniowe staną się normą

Co roku, Światowy Dzień Zdrowia obchodzony jest 7 kwietnia - w rocznicę powstania Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 1948 r.

W latach 2000-2050 odsetek ludności powyżej 60. roku życia wzrośnie z 605 milionów do 2 miliardów. Liczba osób powyżej 80. roku życia zwiększy się w tym czasie czterokrotnie - do 395 milionów. Normą staną się rodziny czteropokoleniowe.

Zdaniem WHO zmiany demograficzne najszybciej i najgwałtowniej będą przebiegać w krajach o niskich i średnich dochodach. Przykładowo, zanim udział osób w wieku 65 lat i starszych podwoił się we Francji, upłynęło sto lat. WHO szacuje, że w takich krajach jak Brazylia czy Chiny, nastąpi to w okresie krótszym niż 25 lat.

Dziś najwyższa średnia wieku notowana jest wśród mieszkańców Europy. Według prognoz WHO w latach 2010-2050 odsetek osób w wieku powyżej 65 lat wzrośnie z 16,4 proc. do 31,3 proc. Ostatnie stulecie przyniosło jednak ogromne zmiany oczekiwanej długości życia na całym świecie. Przykładowo, oczekiwana długość życia mieszkanek Chile wynosiła w 1910 r. 33 lata, dziś - 82 lata.

W ciągu następnych pięciu lat, po raz pierwszy w historii, liczba osób dorosłych w wieku 65 lat i więcej będzie wyższa niż liczba dzieci poniżej 5. roku życia. Do 2050 r. na świecie będzie żyło więcej starszych dorosłych niż osób poniżej 14. roku życia.

Rośnie też średni wiek Polaków. Według przedstawionych pod koniec marca br. przez GUS wstępnych danych z ubiegłorocznego Narodowego Spisu Powszechnego, na każde 100 osób w wieku produkcyjnym przypadało łącznie 57 osób w wieku nieprodukcyjnym - o 5 mniej niż w roku 2002. Liczba osób w wieku przedprodukcyjnym zmniejszyła się jednak w tym czasie z 38 do 30, zaś tych w wieku poprodukcyjnym wzrosła z 24 do 27.

WHO podkreśla, że nawet w biednych krajach większość osób starszych umiera na choroby serca, nowotwory czy cukrzycę, a nie z powodu chorób zakaźnych czy pasożytniczych. W związku z tym wzrasta zapotrzebowanie na opiekę długoterminową, w tym opiekę domową i długie pobyty w szpitalach.

Z powodu starzenia się społeczeństw rośnie liczba osób żyjących z niepełnosprawnością, np. ok. 65 proc. wszystkich osób niewidomych i niedowidzących ma 50 i więcej lat. Według prognoz w krajach rozwijających się liczba osób starszych, które nie są już w stanie samodzielnie funkcjonować, do 2050 r. zwiększy się czterokrotnie. W związku z wydłużaniem się życia, na całym świecie rośnie też liczba osób cierpiących na choroby otępienie, w tym na chorobę Alzheimera.

WHO zwraca też uwagę na potrzebę przełamywania stereotypów dotyczących osób starszych, często przedstawianych jako wątłe, niezdolne do pracy, powolne umysłowo, niepełnosprawne, czy bezradne. Organizacja podaje przeczące tym poglądom przykłady - wskazuje m.in., że w październiku ub.r. pierwszy stulatek (Fauja Singh) ukończył maraton w kanadyjskim Toronto, a po trzęsieniu ziemi i tsunami w Japonii osoby starsze i emeryci zgłaszali się jako wolontariusze do pracy na terenie zagrożonym skażeniem radioaktywnym.

W sierpniu ub.r. przy ministrze zdrowia powołany został zespół, który ma opracować Narodowy Program Opieki Długoterminowej. Jak powiedziała PAP przewodnicząca zespołu Monika Przygucka-Gawlik, program ma być gotowy do końca tego roku. Zaznaczyła jednak, że termin jego wdrożenia będzie zależeć od możliwości finansowych państwa.

Rok 2012 jest Europejskim Rokiem Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej.