Subskrybuj nas na Youtube
Co najmniej jedna trzecia spośród 2,5 mln osób żyjących z HIV w Europie nie zdaje sobie sprawy, że jest HIV+. W Polsce każdego dnia 2–3 osoby dowiadują się o swoim zakażeniu HIV, nadal jednak nawet 70 proc. zakażonych może nie wiedzieć o tym fakcie. W porównaniu z innymi krajami europejskim wykonuje się u nas najmniej badań w kierunku HIV.
Od 2013 roku w całej Europie obchodzony jest Testing Week wydarzenie, które ma pomóc jak największej liczbie osób uzyskać informację, czy są zakażone HIV. Wydarzenie mobilizuje organizacje działające na poziomie krajowym. W roku 2015 w ramach akcji zaangażowało się ponad 400 organizacji z 53 państw.
Zakażenia HIV nie można łatwo zdiagnozować na podstawie objawów, wyników innych badań lekarskich czy wyglądu zewnętrznego. Jak podaje Krajowe Centrum ds. AIDS, średnio 8-10 lat można żyć z zakażeniem HIV, nie mając objawów AIDS. Dlatego ważne jest wczesne rozpoznanie zakażenia i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
U połowy osób z zakażeniem HIV rozpoznano je późno, co spowodowało rozpoczęcie leczenia w zaawansowanym stadium choroby. Dlatego tak istotne jest wykonywanie testów ‒ chorzy zdiagnozowani krótko po zakażeniu lepiej reagują na leczenie. Wczesne wykrycie zakażenia HIV i właściwe stosowanie leków antyretrowirusowych (ARV) pozwala na przedłużenie życia osoby zakażonej aż do późnej starości i naturalnej śmierci oraz bardzo istotnie ogranicza przenoszenie zakażenia na inne osoby (partnerów seksualnych, noworodki). Obecnie osoby żyjące z HIV, które przyjmują leki, mogą normalnie pracować, zakładać rodziny i mieć zdrowe dzieci.
Wbrew ciągle pokutującym opiniom HIV przenosi się nie tylko w następstwie kontaktów homoseksualnych, ale coraz częściej, również w Polsce - w kontaktach heteroseksualnych. Każda osoba, która prowadzi aktywne życie seksualne lub ma kontakt z krwią zakażoną HIV, może zakazić się wirusem − bez względu na pochodzenie rasowe, religię czy orientację seksualną. Z danych Państwowego Zakładu Higieny wynika, że najczęstsze przyczyny zakażenia to: dożylne wstrzykiwanie narkotyków, ryzykowne kontakty seksualne (homo- i heteroseksualne), zakażenia wertykalne, czyli przekazanie wirusa dziecku przez zakażoną matkę podczas porodu oraz zakażenia związane z interwencją medyczną (jatrogenne).
Największą trudnością w rozpoznawaniu zakażenia HIV jest zwykle niełatwa decyzja o wykonaniu testu. Tymczasem badanie przesiewowe w kierunku HIV nie jest ani skomplikowane, ani bolesne. Składa się ono z dwóch elementów: rozmowy z doradcą oraz pobrania niewielkiej ilości krwi przez pielęgniarkę.
Zadaniem doradcy jest udzielenie pacjentowi rzetelnej informacji na temat ryzyka zakażenia i sposobów jego minimalizacji, ocena ryzyka w odniesieniu do konkretnej sytuacji oraz zapewnienie wsparcia osobie badanej. Rozmowa ma charakter poufny, a osoba zgłaszająca się na badanie nie jest oceniana ani pouczana, a jedynie informowana o możliwych konsekwencjach.
Wykonanie testu przesiewowego wymaga pobrania niewielkiej próbki krwi. Nie trzeba być przedtem na czczo ani specjalnie się do badania przygotowywać. W zależności od tego, gdzie wykonuje się test, czas oczekiwania na wynik wynosi od jednego do kilku dni.
Jeżeli wynik testu przesiewowego okaże się dodatni, konieczne będzie wysłanie krwi do laboratorium wykonującego testy potwierdzające zakażenie (Western blot), co może się wiązać z dłuższym oczekiwaniem na wynik. Wynik ujemny (negatywny) testu przesiewowego oznacza, że w badanej krwi nie znaleziono przeciwciał przeciwko HIV. Wynik ujemny po 12 tygodniach od ryzykownej sytuacji, która mogła być źródłem zakażenia oznacza, że do zakażenia nie doszło. Polskie Towarzystwo Naukowe AIDS zaleca posługiwanie się szybkimi testami anty-HIV (tzw. rapid tests) w celu ułatwienia i zwiększenia dostępu do diagnostyki przesiewowej HIV.
W celu wykonania testu w kierunku HIV nie trzeba mieć skierowania od lekarza, ubezpieczenia czy dowodu osobistego. Osoba, która poddaje się badaniu, pozostaje przez cały czas anonimowa i ma gwarancję poufności. Wynik odbiera się wyłącznie osobiście ‒ nie ma możliwości uzyskania informacji telefonicznie czy korespondencyjnie. Wynik testu przekazuje doradca. Rozmowa z nim jest okazją do wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości.
Badania w kierunku HIV wykonuje się w całej Polsce w Punktach Konsultacyjno-Diagnostycznych (PKD). Wszystkie osoby zainteresowane wykonaniem testu oraz te, które mogły mieć kontakt z osobą zakażoną lub chciałyby uzyskać dodatkowe informacje dotyczące pracy Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych mogą kontaktować się z placówkami osobiście lub telefonicznie. Najbardziej aktualne informacje o wszystkich PKD w Polsce znajdują się pod adresem: http://www.aids.gov.pl/pkd/.