Start do zdrowych zębów

Oprócz profesjonalnego leczenia stomatologicznego, składają się na nią prawidłowa higiena i profilaktyka, zdrowie całego organizmu oraz przede wszystkim regularne kontrole u dentysty. Oto pięć kroków, dzięki którym każdy z nas będzie mógł długo cieszyć się pięknym, zdrowym uśmiechem.

Krok pierwszy - wizyta u dentysty.
Podczas pierwszej wizyty lekarz oceni, jaki jest stan naszych zębów, z czym mamy problemy oraz czy wymagają one specjalistycznego leczenia, a jeśli tak, to jakiego. Wtedy też możemy umówić się na usunięcie osadu. Jeżeli odczuwamy strach przed dentystą, tym częściej powinniśmy się do niego wybierać. Przeglądy, konsultacje i porady stomatologiczne na pewno nie będą dla nas nieprzyjemne, a wykrycie choroby w jej początkowym stadium jest gwarancją bezbolesnego, szybkiego i znacznie tańszego leczenia. Tak więc przegląd stomatologiczny jest pierwszym krokiem na drodze do pięknego uśmiechu.

Krok drugi - leczenie
Podstawą posiadania zdrowych zębów jest ich wyleczenie. Najlepszą metodę leczenia można wybrać jedynie we współpracy ze stomatologiem. Na początku lekarz zajmuje się stanami ostrymi, czyli tym, co nas boli, co musi zostać wyleczone natychmiast. Dopiero później przechodzi do pozostałych problemów, w tym najczęściej spotykanych ubytków oraz kamienia nazębnego.

Najczęstszą przyczyną stanów chorobowych jamy ustnej, np. tak popularnego krwawienia dziąseł, jest płytka bakteryjna, która nie zostaje usunięta podczas szczotkowania. Utrzymująca się stale warstwa nazębnej płytki bakteryjnej z czasem przemienia się w kamień nazębny. Odkładająca się płytka i kamień nazębny powodują powstanie stanu zapalnego dziąseł oraz przyzębia, którego zasięg rozszerza się i w konsekwencji powoduje stany zapalne samej kości.

Rezultatem tego jest zanik kości, którego efektem może być nawet utrata zęba, czyli znany problem "paradontozy" (periodontozy). Stąd tak ważne jest regularne usuwanie kamienia nazębnego. Tylko lekarz stomatolog przy użyciu specjalnych narzędzi może wykonać ten zabieg. Usuwanie kamienia powinno być przeprowadzane co najmniej dwa razy w roku.

Jednak brak próchnicy, płytki bakteryjnej czy kamienia nazębnego to nie jedyne wskaźniki zdrowych zębów. Niezwykle istotne jest również prawidłowy zgryz i równe zęby, dlatego kolejnym krokiem w drodze do pięknego uśmiechu powinno być leczenie u ortodonty.

Krok trzeci - leczenie ortodontyczne
Wielu z nas do wizyty u ortodonty mogą skłonić tylko problemy natury estetycznej. Tymczasem estetyka ma znaczenie drugorzędne. W rzeczywistości najważniejszym zadaniem leczenia ortodontycznego jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania zębów w szerokim tego słowa znaczeniu.

Aby nasze mięśnie i kości głowy, szyi oraz barków pracowały prawidłowo konieczne jest tzw. prawidłowe zwarcie, czyli po zagryzieniu powinniśmy zetknąć wszystkie zęby ze sobą, oczywiście w prawidłowych płaszczyznach oraz na prawidłowej wysokości. W przypadku starcia zębów, ubytków, nieprawidłowych wypełnień czy koron, braków zębów nasze zwarcie ulega najczęściej obniżeniu, więc zagryzamy bardziej niż jest to konieczne. Nasz staw skroniowo-żuchwowy ma pewną granicę tolerancji, ale może się dopasowywać tylko do czasu. Później zaczynają się bóle głowy, trzaski przy otwieraniu, starcie przednich zębów itp.

Problem ten tak naprawdę dotyczy większości z nas. Ponad połowa Polaków ma problemy związane z nieprawidłowym zwarciem zębów. W efekcie te z pozoru nieistotne problemy mogą doprowadzić do wielu nieprzyjemnych dolegliwości takich jak: bóle głowy, bóle stawów skroniowo-żuchwowych, migrenowe bóle głowy, poranne uczucie wzmożenia napięcia mięśniowego, a także do ścierania zębów, a w skrajnych przypadkach nawet do ich utraty. Dlatego uzupełnianie braków w uzębieniu to nie jedynie zachcianka lub sprawa estetyczna, ale konieczność. Jeśli mamy braki zębowe, bardzo duże wypełnienia zębów lub posiadamy rozległe prace protetyczne i doświadczamy bóle stawów lub głowy czasami nawet karku, konieczna jest wizyta u stomatologa.

Krok czwarty - profilaktyka
Wyleczone zęby bez próchnicy to nie koniec dbania o nie. Ważne jest, by pacjent pamiętał, że najważniejszym etapem drogi do zdrowych zębów jest regularna higiena jamy ustnej. Proces ten składa się z kilku czynności, takich jak: czyszczenie zębów przy użyciu szczoteczki, nici dentystycznej oraz płynów do płukania oraz lakowanie i fluoryzacja.

Najbardziej popularnym jest niewątpliwie szczotkowanie. Podczas szczotkowania należy zwrócić szczególną uwagę na usunięcie płytki bakteryjnej i osadu z powierzchni zębów oraz przestrzeni pomiędzy nimi. Prawidłowe szczotkowanie powinno zaczynać się od najdalej położonych zębów i stopniowo przesuwać się do przodu, obejmując wszystkie powierzchnie zębów. Zęby należy czyścić ruchami rotacyjnymi (okrężnymi) i tzw. "wymiatającymi", czyli w kierunku od dziąsła do brzegów siecznych zębów. Czas poświęcony na szczotkowanie jest indywidualny, ale dentyści przyjmują, że średnio właściwe szczotkowanie powinno trwać od 2 do 3 minut, a jego częstotliwość określana jest według spożywanych posiłków (mycie zębów po każdym z nich).

W celu dokładnego usunięcia płytki bakteryjnej polecane jest także stosowanie nici dentystycznych niezbędnych do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych. Ważnym elementem codziennej higieny jamy ustnej powinno być także czyszczenie języka i powierzchni policzków. Według większości stomatologów pozwala ono na usunięcie resztek pokarmu oraz zapobiega gromadzeniu się drobnoustrojów odpowiedzialnych nie tylko za nieprzyjemny zapach, ale także np. za prawidłowe funkcjonowanie kubków smakowych. Czyszczenie powierzchni języka oraz policzków odbywać się powinno przy użyciu szczoteczek, których druga strona główki zawiera specjalny element czyszczący.

Wskazanym elementem zachowania prawidłowej higieny jest stosowanie płynów do płukania jamy ustnej, które zawierają substancje antybakteryjne, np. chlorheksydynę lub inne związki powodujące "zmiękczenie" osadu nazębnego, dzięki czemu można go łatwiej usunąć podczas szczotkowania.

Niestety, czasami nawet najdokładniejsze czyszczenie jamy ustnej nie uchroni nas w 100% przed próchnicą, dlatego należy pamiętać o regularnej fluoryzacji i lakowaniu zębów. Zabieg fluoryzacji polega na aplikacji substancji zawierającej fluor, wnikającej w strukturę zęba, której głównym zadaniem jest wzmocnienie struktury szkliwa. Z kolei lakowanie odbywa się poprzez tzw. "zalanie" zębów materiałem zawierającym m.in. fluor, a jego podstawowym jest ochrona przed płytką nazębną mogącą wniknąć do najgłębszych i najmniej dostępnych bruzd zębowych.

Krok piąty - regularne kontrole u dentysty
Nie zawsze "wyleczone" zęby nie wymagają dalszej kontroli, dlatego tak ważne są regularne wizyty u dentysty. Wizyty kontrolne powinny odbywać się co najmniej raz na pół roku. Ich częstotliwość zależy od wskazań lekarza oraz potrzeb pacjenta i wynika z rodzaju schorzenia oraz okresu jego leczenia. Lekarz przed podjęciem ostatecznej decyzji o dalszym toku postępowania niejednokrotnie potrzebuje czasu do upewnienia się o właściwościach schorzenia oraz do wyboru odpowiedniego sposobu jego wyleczenia.

Jak widać zdrowa jama ustna to nie tylko brak próchnicy. Należy również zadbać o dziąsła, usuwać kamień, pamiętać o prawidłowym zwarciu. Jednak w tym wszystkim najważniejsze są profilaktyka i prawidłowa higiena. Pacjenci muszą być świadomi, jak wiele zależy od nich samych. Dbając o zęby samodzielnie w domu oraz regularnie odwiedzając dentystę długo będziemy cieszyć się pięknym, zdrowym uśmiechem.

lek. stom. Michał Pelc
absolwent Akademii Medycznej w Warszawie. Obecnie przygotowuje rozprawę doktorską na warszawskiej AM oraz prowadzi klinikę stomatologiczną Dentistica. Zawodowo interesuje się implantologią stomatologiczną. Jest członkiem stowarzyszeń implantologicznych, konsultantem firm implantologicznych oraz prasy medycznej a także przygotowuje kursy specjalistyczne dla stomatologów. Wśród wielu pozazawodowych pasji wymienia żeglarstwo, nurkowanie i sushi.