Panie doktorze, jak zmienia się okulistyka? Jak wygląda obecnie leczenie chorób oka?
W zakresie leczenia schorzeń przedniego odcinka gałki ocznej tak zwanych chorób powierzchni oka oprócz aparatury nowej generacji pojawiły się oczywiście nowe antybiotyki, leki przeciwwirusowe i opanowujące stan zapalny i alergię. Są bardziej skuteczne, opanowują infekcję i stan zapalny w parę dni. Stosuje się je rzadziej, są wygodniejsze w użyciu przez to łatwiej utrzymać dyscyplinę w ich stosowaniu.
Krople oczne konieczne do stosowania w różnych chorobach są już często pozbawione środków konserwujących, co pozwala na częstsze ich użycie (np. w zespole suchego oka, gdzie preparaty sztucznych łez trzeba stosować bardzo często) i mniejsze objawy niepożądane.
Jak rozwinęła się chirurgia rogówki?
Oprócz przeszczepów pełnych, czyli pełnej wymiany chorej rogówki pacjenta na zdrową rogówkę biorcy, przeprowadzamy już w tej chwili tzw. przeszczepy warstwowe. Przeszczepia się albo przednią warstwę rogówki, albo tylną warstwę rogówki, pozostawiając zdrową część tkanki pacjenta, bo zdarzają się choroby rogówki, które dotyczą albo przedniej warstwy rogówki, albo tzw. śródbłonka czyli tylnej warstwy rogówki. Te przeszczepy śródbłonkowe zapewniają szybszą rehabilitację wzrokową, lepszą ostrość widzenia i są bardziej bezpieczne w porównaniu z przeszczepem drążącym. Oko szybciej się goi i jest mniejsze ryzyko odrzutu.
Reklama
Obecnie wszczepia się też sztuczne tęczówki?
Na rynku są dostępne sztuczne tęczówki, które są ręcznie malowane i w przypadku urazów czy wycięcia tęczówki związanej z nowotworami lub wrodzonymi uszkodzeniami możemy ją rekonstruować tęczówką stworzoną na podstawie rysunku czy fotografii tęczówki drugiego oka pacjenta. Są to niestety zabiegi bardzo drogie, ale dostępne.
Co zmieniło się na korzyść w chirurgii zaćmy?
Jeśli chodzi o chirurgię zaćmy to przeprowadzamy fakoemulsyfikację, czyli ultradźwiękowe rozdrobnienie zaćmy, które jest standardem od lat 80. w chirurgii okulistycznej, natomiast aparaty są coraz bardziej doskonałe i zabieg, który w latach 90. trwał ok. godziny, obecnie zajmuje kilkanaście minut. Zabiegi te przeprowadza się w chwili obecnej najczęściej w tzw. chirurgii jednego dnia w trybie ambulatoryjnym.
Duży postęp wystąpił w możliwości korekcji sztucznymi soczewkami wszczepianymi w miejsce chorej soczewki, czyli tej zaćmowej. Są to soczewki multifokalne, toryczne, które korygują jednocześnie astygmatyzm i starczowzroczność. Dodatkowo posiadaja powierzchnię asferyczną, filtry UV i inne właściwości pozwalające minimalizować niedoskonałości układu optycznego i znacznie poprawiają komfort widzenia. Nacięcia oka w chwili obecnej osiągają wartości 1.8–2.6 mm, wcześniejsze nacięcia miały 7–8 mm! Sztuczne soczewki są zwijane, wystarczy maleńki otworek, aby wprowadzić ją do oka. Aparatura pozwala bardzo dobrze obliczyć optykę oka i przywrócić widzenie, jakie występowało w czasach młodości.
Cały czas rozwija się też laserowa korekcja wzroku.
Jeśli chodzi o chirurgię refrakcyjną – korekcję wad wzroku za pomocą energii laserowej – to za jej pomocą można tak wymodelować płaszczyznę rogówki, że wadę w krótkowzroczności, jak i w nadwzroczności zmniejszamy do zera. Oczywiście pacjenci wymagają dokładnych badan okulistycznych, które zakwalifikują pacjenta do odpowiedniej procedury. Zabiegi te najczęściej dotyczą ludzi młodych w przedziale wiekowym 20 – 45 lat. Lasery do chirurgii refrakcyjnej cały czas ulęgają doskonaleniu i obecnie laser femtosekundowy jest najbardziej precyzyjnym urządzeniem w tej chirurgii na świecie.
A w innych operacjach okulistycznych, czy tam też nastąpił taki postęp w zakresie doskonalenia urządzeń technicznych?
Tak. Na przykład w chirurgii witroretinalnej dotyczącej chorób ciała szklistego i siatkówki, dokonał się tu duży przeskok! Doskonała optyka, mikroskopy, mikronarzędzia chirurgiczne, systemy oświetlenia wnętrza gałki ocznej sprawiają, że są to operacje przebiegające z niewielkim uszkodzeniem gałki ocznej i zapewniające bardzo dokładną wizualizację dna ocznego i precyzyjne przeprowadzenie zabiegu. Dawniej trzeba było szerzej naciąć gałkę oczną, żeby dostać się do jej wnętrza, obecnie wykonuje się trzy mikronacięcia które są tak małe, że umożliwiają przeprowadzenie operacji bezszwowo. Lepiej poznaliśmy siatkówkę, możemy ją odwarstwić, usunąć wylew krwi czy patologiczną tkankę i z powrotem ją przyłożyć, uzyskując dobre efekty leczenia, czyli lepsze widzenie. Zmniejszył się znacznie zakres przypadków nieoperacyjnych.
Co nowego mamy w leczeniu AMD, które dotyka coraz więcej pacjentów?
Największą bolączką są choroby siatkówki, czyli starcze zwyrodnienie plamki żółtej popularnie zwane AMD. Duże nadzieje wiążemy z wprowadzeniem leków, które wstrzykuje się bezpośrednio do gałki ocznej. Jak pokazują badania, potrafią powstrzymać chorobę albo w wielu wypadkach poprawić ostrość widzenia.
Czy wszyscy pacjenci mają dostęp do tych zabiegów?
Teoretycznie tak, jednak, poza sprzętem, który jest dostępny nie we wszystkich miastach, bardzo istotne są też umiejętności lekarzy. Polscy specjaliści szkolą się nie tylko w kraju, ale i poza granicami Polski, doskonalą swoje umiejętności na szkoleniach i kursach w Europie i Stanach Zjednoczonych.
Czym jeszcze możemy się pochwalić, jakimi zabiegami czy urządzeniami?
Ciekawie wyglądają zabiegi dróg łzowych, woreczka łzowego i patologicznego łzawienia – leczymy je wiązką laserową, nie pozostawiając żadnego śladu. W niedomykalności powiek – stosujemy złote implanty, które obciążają powiekę przywracając jej prawidłowa funkcję w operacjach rekonstrukcyjnych wykorzystuje się zarówno implanty sztuczne, jak i z własnych tkanek lub tkanek dawcy. Pozwalają one w chirurgii urazowej, onkologicznej przywrócić pełną funkcję operowanych tkanek.
