Specjaliści ze Światowej Organizacji Zdrowia przewidują, że do 2020 r. aż 70 proc. populacji na świecie, czyli 5,3 mld ludzi, będzie wymagało korekcji wad wzroku.
Najbardziej niepokojące jest to, że coraz więcej ludzi nie tylko wymaga korekcji wzroku, ale nawet może w najbliższych latach oślepnąć. U co drugiej osoby po 65. roku życia rozwija się przynajmniej jedna choroba oczu powodująca ślepotę. Coraz częściej wzrok tracą również młodzi ludzie. Zaćma do niedawna występowała głównie u osób w wieku emerytalnym, teraz zmętnienie soczewki oka występuje już u pięćdziesięciolatków. Jaskra powodująca stopniowy zanik nerwu wzrokowego była wykrywana u osób po 45. roku życia, dziś coraz częściej chorują osoby trzydziesto-, a nawet dwudziestoletnie. Aby zapobiegać rozwojowi tych groźnych dla wzroku chorób, należy kłaść nacisk na profilaktykę i wczesne rozpoznanie schorzenia.

Niezauważalne objawy

Jaskra nazywana jest złodziejką wzroku, bo atakuje podstępnie – pacjent może długo nie wiedzieć, że jest chory, bo nie zauważa objawów i nie czuje, że traci wzrok. Choroba ta prowadzi do zaniku nerwu wzrokowego, i co za tym idzie – do ślepoty.
Reklama
W gałce ocznej schorzenie to rozwija się latami – nawet do 20 lat, dlatego okresowe badania wzroku odgrywają w jej rozpoznaniu ogromną rolę. Osoby z grupy ryzyka, czyli mające w rodzinie, nie tylko najbliższej, chorych na jaskrę, z krótkowzrocznością, niskim ciśnieniem, podwyższonym poziomem cholesterolu, chorobami naczyniowymi czy zaburzeniami krążenia i powyżej 30 roku życia (wiek chorych stale się obniża!) powinni badać się co roku. Jaskrę w zależności od stopnia zaawansowania leczy się farmakologicznie albo chirurgicznie.

Nabyta lub wrodzona

Zaćma jest główną przyczyną ślepoty na świecie, występuje mniej więcej u 17 mln osób. Choroba ta objawia się zmętnieniem soczewki oka, ograniczeniem pola widzenia, a w dalszej kolejności utratą wzroku. Zaćma może być wrodzona albo nabyta. Wrodzona powstaje jeszcze w czasie życia płodowego. Przyczyną mogą być niektóre leki stosowane przez matkę, cukrzyca, choroby zakaźne w czasie ciąży czy uwarunkowania genetyczne. Leczenie w tym wypadku polega zawsze na chirurgicznym usunięciu nieprzejrzystej soczewki.
Zaćma nabyta spowodowana jest starzeniem się organizmu i pojawia się przeważnie ok. 60 roku życia. Charakterystycznym objawem, na który skarżą się pacjenci, jest pogorszenie widzenia przedmiotów dalszych i bliższych, a także podwójne widzenie konturów. Zaćmę nabytą leczy się wyłącznie operacyjnie – usuwając soczewkę i wstawiając sztuczną. Obecnie dzięki rozwojowi współczesnych metod leczenia można wykonać ten zabieg ambulatoryjnie albo w czasie jednodniowej hospitalizacji – w wielu wypadkach możliwe jest nawet przywrócenie wzroku lepszego niż przed chorobą oraz zlikwidowanie w czasie zabiegu innej wady wzroku przez dobranie odpowiedniej sztucznej soczewki.

Zwyrodnienie plamki

Zwyrodnienie plamki (AMD) związane z wiekiem jest jedną z przyczyn nieodwracalnej utraty wzroku. Choroba ta powoduje uszkodzenie plamki żółtej, co oznacza, że oko stopniowo i powoli traci zdolność do ostrego widzenia szczegółów obrazu.
AMD jest zwyrodnieniową chorobą narządu wzroku, która powoduje uszkodzenie plamki – centralnej części siatkówki odpowiedzialnej za ostre widzenie centralne, które jest konieczne do wykonywania takich czynności jak czytanie czy prowadzenie samochodu. W wyniku choroby pacjent traci zdolność widzenia centralnego. Do wczesnych objawów osłabienia ostrości wzroku związanego z AMD należy pojawienie się ciemnych plam w centrum pola widzenia lub rozmycie czy też zniekształcenie widzianego obrazu.



Na AMD narażone są osoby, u których w rodzinie ktoś cierpiał na to schorzenie, a także osoby z niebieskimi tęczówkami, z nadciśnieniem tętniczym, chorobami układowymi, m.in. otyłością oraz palacze tytoniu.
AMD może mieć postać suchą lub mokrą. Postać sucha może być wynikiem starzenia się i zmniejszenia grubości siatkówki w plamce, odkładania się w plamce złogów barwnikowych lub obu tych procesów jednocześnie. Oczy chore tracą zdolność widzenia szczegółów obrazu.
Postać sucha zwyrodnienia plamki początkowo powoduje niewyraźne widzenie w stopniu minimalnym. W miarę postępowania choroby obszar niewyraźnego widzenia zlokalizowany w centrum może się powiększać. Jeśli choroba dotyczy tylko jednego oka, pacjent może nie zauważyć żadnych zmian. Pacjenci mają coraz większe trudności z czytaniem lub wykonywaniem prostych czynności.
We wczesnych stadiach choroby pacjenci mogą wiązać objawy AMD z naturalnym procesem starzenia się organizmu lub z rozwojem zaćmy. AMD w zależności od stanu klinicznego może opiera się na terapii fotodynamicznej, podawaniu leków do ciała szklistego albo procedurze chirurgicznej.
Wczesne wykrycie zaburzeń
W chwili obecnej większość klinik i oddziałów okulistycznych zarówno w uspołecznionej służbie zdrowia, jak i w komercyjnych centrach medycznych posiada aparaturę medyczną pozwalającą wykryć pierwsze objawy chorób oczu. To truizm, że profilaktyka jest najważniejsza, ale to ona jest gwarantem utrzymania odpowiedniej ostrości widzenia do późnej starości. Wykrycie zaburzeń narządu wzroku w jej wczesnych fazach pozwala uniknąć wielu kłopotów. Odpowiednie leczenie zabezpieczy przed powikłaniami. Szybsze zastosowane procedur laserowych czy leczenia chirurgicznego daje większą gwarancję powodzenia. Podstawowe badanie okulistyczne wykonane raz w roku to tylko 20 minut.