Subskrybuj nas na Youtube
Lista ośrodków, które w ramach VII edycji kampanii prowadzą w Polsce bezpłatne badania profilaktyczne, znajduje się na stronie https://oppngis.pl/osrodki-realizujace-badania/
Nowotwory głowy i szyi to szósta najczęściej występująca grupa nowotworów złośliwych. W Polsce w roku 2014 rozpoznano je u ponad 12 tys. osób, a 6000 zmarło z ich powodu. W skali globalnej odnotowuje się rocznie około 500 tys. zachorowań i 300 tys. zgonów. Mężczyźni chorują trzy razy częściej niż kobiety, choć liczba zachorowań wśród kobiet rośnie.
W Polsce istnieje Ogólnopolski Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi, jego pomysłodawcą jest prof. Wojciech Golusiński, prezydent Europejskiego Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi.
Jak wyjaśnił prof. Golusiński, do nowotworów głowy i szyi zaliczane są wszystkie nowotwory zlokalizowane powyżej klatki piersiowej – z wyłączeniem oka i mózgu. Chodzi zwłaszcza o krtań, gardło, język, wargi czy nos. Często pierwsze objawy sugerują zwykły stan zapalny.
Główne czynniki ryzyka to palenie tytoniu, spożywanie wysokoprocentowych alkoholi (powyżej 60 gramów na dobę w przypadku mężczyzn, powyżej 40 gramów - dla kobiet), a także wirusy HPV i EPV, których znaczenie w ostatnich latach rośnie. Zdaniem specjalistów to właśnie zmiany zachowań seksualnych w ostatnich latach oraz wirusy odpowiadają za szybki wzrost liczby zachorowań wśród osób w wieku 35-45 lat, często - niepalących i nienadużywających alkoholu (wcześniej chorowały głównie osoby po 50-60 roku życia).
Powszechnie występujący wirus brodawczaka ludzkiego zakaża wyłącznie ludzi, niezależnie od ich płci. Do zakażenia może dojść nie tylko w przypadku kontaktów seksualnych, ale także pocałunku. Atakuje skórę i błony śluzowe, ale zakażenie często nie daje objawów. Jednak osoby bezobjawowe nadal mogą zakażać. Obecność wirusa powoduje większość nowotworów szyjki macicy, odbytu, genitaliów, a także niektóre nowotwory gardła, podstawy języka czy migdałków. Jak dotąd nie opracowano leku zwalczającego wirusa HPV. Istnieje za to chroniąca przed nim szczepionka.
- Obecnie w krajach skandynawskich, na przykład w Szwecji, ponad 90 proc. raków gardła środkowego jest związane z HPV - zaznaczył prof. Golusiński. Zarówno on, jak i Główny Inspektor Sanitarny dr hab. Jarosław Pinkas wskazywali, że w profilaktyce nowotworów głowy i szyi zasadnicze znaczenie mają szczepienia młodzieży obojga płci przeciwko wirusowi HPV. Szczepienia finansują obecnie niektóre samorządy.
Jak podkreślali eksperci, głównym problemem dotyczącym nowotworów głowy i szyi jest wykrywanie ich najczęściej w bardzo zaawansowanym stadium choroby - gdy skuteczność leczenia wynosi zaledwie około 30 proc. Tymczasem skuteczność leczenia nowotworu wykrytego w stadium początkowym sięga 80-90 proc.
Leczenie zawansowanych nowotworów głowy i szyi (zabiegi chirurgiczne, radio– i chemioterapia) jest trudne, często bardzo okaleczające i może przyczynić się do utraty mowy, pogorszenia funkcjonowania podstawowych zmysłów i zniekształceń twarzy. To z kolei przyczynia się do poczucia wykluczenia społecznego i utrudnia wykonywanie codziennych czynności.
Dużym usprawnieniem leczenia, pozwalającym na przykład ograniczyć agresywność interwencji chirurgicznej, jest wprowadzana w Wielkopolskim Centrum Onkologii w Poznaniu chirurgia robotowa. Zdaniem specjalistów takich ośrodków powinno być, co najmniej cztery.
- Jedną z nowych metod leczenia, dostępną od 1 września 2019 r. w ramach refundacji dla z nawrotem lub rozsiewem raka głowy i szyi, jest immunoterapia - mówił Bartosz Spławski, lekarz z warszawskiego Centrum Onkologii.
Objawy nowotworów głowy i szyi są niecharakterystyczne i często mogą być mylone ze zwykłą infekcją.
Stworzone przez wiodących europejskich ekspertów hasło "jeden przez trzy" oznacza, że lekarze rodzinni powinni kierować swoich pacjentów do laryngologa, jeśli przez przez trzy tygodnie utrzymuje się u nich jeden z objawów – ból gardła, przewlekła chrypka, ból w trakcie połykania i/lub problemy z połykaniem, guz na szyi, jednostronna niedrożność nosa oraz krwawy wyciek z nosa, pieczenie języka, niegojące się owrzodzenia i/lub czerwone albo białe naloty w jamie ustnej. Pacjenci, którzy sami zaobserwują taki utrzymujący się objaw, powinni zgłosić się do lekarza. Szczególnie zagrożone są osoby nadużywające alkoholu, podejmujące ryzykowne zachowania seksualne i wieloletni palacze.
Kampanię "Zrozumieć nowotwory głowy i szyi" objęły patronatem m.in. Ministerstwo Zdrowia, Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy, Centrum Onkologii – Instytut w Warszawie. Wspierają ją artyści - Sławomir i Kajra, Danuta Stenka, Marcin Bosak, Karolina Gruszka, Katarzyna Dziurska, Emilian Gankowski i Honorata Witańska.