Bliski ma nowotwór? Jak wspierać go w walce z chorobą

Bliscy różnie reagują na informację o diagnozie. Jedni robią dobrą minę do złej gry, pocieszają, inni zamykają się w sobie, jeszcze inni po prostu są obok – towarzyszą.

Niestety na żadnym etapie edukacji szkolnej nie jesteśmy uczeni tego, jak skutecznie wspierać i jak dobrze komunikować się w sytuacjach trudnych. Najczęściej działamy więc intuicyjnie, zachowujemy się tak, jak uważamy że należy się zachowywać. Nie dziwi więc, że zdarza się nam popełniać błędy i często czujemy się pomaganiem po prostu zmęczeni.

Każdy człowiek ma inne potrzeby i preferencje dotyczące tego jak chce być wspierany. Dlatego też warto rozpocząć od szczerej rozmowy na temat tego – czego chory oczekuje, czego potrzebuje, czego sobie nie życzy. Istnieją jednak potrzeby wspólne dla większości osób doświadczających choroby nowotworowej. Jedną z nich jest możliwość wyrażania przeżywanych emocji w bezpiecznym otoczeniu, druga związana jest z silną potrzebą zachowania godności.

EMOCJE

Osoba chora przeżywając całą gamę trudnych emocji potrzebuje móc je wyrażać.

Jeśli Twój bliski płacze lub jest wściekły – pamiętaj, że są to naturalne uczucia w tej sytuacji. Pozwól mu wyrazić swój ból, rozczarowanie lub smutek. Nie pocieszaj na siłę, nie neguj emocji chorego. Postaraj się być, słuchać i okazywać jak najwięcej zrozumienia.

GODNOŚĆ

Każdy z nas, także w chorobie zachowuje potrzebę godności Dlatego też traktuj bliskiego z szacunkiem. Mimo iż jest mniej sprawny – nie wyręczaj go we wszystkim, pozwól mu decydować, nie przymuszaj – nawet jeśli nie do końca zgadzasz się z jego wyborami. Nie wchodź w rolę rodzica, który „wie lepiej”. Pozwól mu czuć się odpowiedzialnym za swój proces zdrowienia i za swoje życie. Traktuj go jak dorosłego!

Ważne, aby osoba wspierająca jasno oceniła swoje możliwości i umiejętności, a także określiła – jakiego z poniższych rodzajów wsparcia jest gotowa udzielić.

Wsparcie emocjonalne – polega na towarzyszeniu osobie wspieranej aby doświadczała uspokajających i podtrzymujących emocji. Przyjmuje formę wysłuchania, okazywania troski, podtrzymywania na duchu, dawania komunikatów typu” jestem z Tobą” „możesz na mnie polegać”, „jesteś dla mnie ważny”, „akceptuję Twoje uczucia i emocje”.

Wsparcie informacyjne – związane jest z dostarczaniem osobie wspieranej informacji mogących pomóc jej w zrozumieniu położenia życiowego, w lepszym radzeniu sobie z zaistniałą sytuacją kryzysową. Ważne, aby w myśl zasady, że nie ma uniwersalnych rad dobrych dla każdego – nie traktować siebie jako doradcy lecz jako osobę, która jedynie przedstawia bliskiemu propozycje (podpowiedzi), z których on ma prawo skorzystać lub je odrzucić.

Wsparcie rzeczowe – to materialne, rzeczowe i finansowe wsparcie, pomoc w organizacji dnia, w pracach domowych, załatwianiu spraw. Ma ułatwiać osobie chorej codzienną aktywność i stwarzać bezpieczne warunki do egzystencji.

Wsparcie duchowe – dotyczy sfery przeżywania uczuć wyższych, poszukiwania sensu życia, choroby, cierpienia, nadawania im głębszego znaczenia. Wsparcie polega tu na towarzyszeniu w odczuwaniu bólu emocjonalnego i egzystencjonalnego.

Wspieranie na wszystkich płaszczyznach może być dla jednej osoby bardzo trudne i wyczerpujące. Warto zatem wspólnie zastanowić się kogo z bliskich (bądź znajomych) możemy w pomoc zaangażować. Cenne okazać się może wsparcie odpowiednich instytucji, organizacji i osób (psychologa, duchownego, wolontariusza itp.).

Kilka wskazówek dla osób wspierających

Słuchaj, obserwuj i pytaj zamiast zgadywać. Chory często wie czego w danej chwili potrzebuje.

Daj osobie wspieranej prawo do decydowania o sobie.

Rozmawiaj ze swoimi bliskimi o trudnościach, które masz i o emocjach, które przeżywasz w związku z jego chorobą.

Zaakceptuj trudne emocje – złość, żal, gorycz i frustrację, które mogą pojawić się na pewnych etapach towarzyszenia choremu.

Nie bój się mówić o swoich prawdziwych uczuciach. Nie chodzi o to aby zawsze „było miło”, lecz aby chory czuł, że jesteś wobec niego uczciwy.

Nie zagaduj – czasem dobrze jest razem pomilczeć.

Stawiaj granice choremu – jeśli czegoś nie chcesz lub nie możesz zrobić – otwarcie to powiedz.

Pamiętaj, ze nie możemy zmienić innych tylko nasz stosunek do nich.

Zaplanuj czas tylko dla siebie – aby odetchnąć.

Śmiej się – ładuj akumulatory – angażuj się w czynności które dają Ci energię, siłę i radość.

Żyj Tu i Teraz – doceń każdy dzień i staraj się w każdym dniu znaleźć coś co jest dobre.

Należy pamiętać, że każdy przechodzi przez chorobę na swój własny sposób. Dlatego nie można jednoznacznie określić jakie metody są lepsze a jakie gorsze. Przede wszystkim ważne jest to, żeby wspierać indywidualne sposoby i nie wymagać na siłę "pozytywnego myślenia i walki", która może być zbyt dużym obciążeniem dla chorego – radzi Elżbieta Pożarowska psychoonkolog z Centrum Onkologii w Warszawie, która doradza Fundacji Rosa w kampanii „Rak. To się leczy!”.

Warszawska Akademia Walki z Rakiem cyklicznie prowadzi warsztaty, podczas których osoby wspierające mogą podzielić się swoimi doświadczeniami i trudnościami we wspieraniu swoich bliskich. Uczestnicy warsztatów dowiadują się na czym polega skuteczne wspieranie, jak polepszyć wzajemną komunikację, jakie trudności mogą się pojawić i jak sobie z nimi radzić, dlaczego ważne zadbanie o siebie, w jaki sposób szukać wsparcia i przeciwdziałać wypaleniu. Najbliższe warsztaty rozpoczynają się 20 kwietnia.