Rak w mógu boi się noża

Konferencja odbyła się z okazji IV Międzynarodowego Tygodnia Świadomości Nowotworów Mózgu (od 30 października do 5 listopada), nad którym patronat honorowy objęła małżonka prezydenta RP Anna Komorowska. Inicjatorami obchodów Tygodnia w Polsce są Fundacja Urszuli Jaworskiej oraz Klinika Neuroradiochirurgii Allenort.

Bóle głowy, zaburzenia słuchu, wzroku czy mowy, napady padaczki - wszystko to może być objawem guza mózgu - mówił dr Sebastian Dzierzęcki, neurochirurg. Bywa, że nowotwór wykrywany jest przez przypadek - jedna z pacjentek uderzyła się w głowę, a tomografia komputerowa ujawniła guza zwanego oponiakiem.

Nowotwory mózgu można podzielić na pierwotne (powstają w mózgu) i przerzutowe (przerzuty z innych miejsc). Nowotwory pierwotne dzielą się na łagodne i złośliwe. Pierwotne nowotwory mózgu są ważnym problemem onkologii dziecięcej - po białaczce to drugi co do częstości występowania nowotwór złośliwy wieku dziecięcego. Według statystyk Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem Polska jest obciążona wysokim ryzykiem zachorowania na nowotwór mózgu, zajmując 4. miejsce w Europie pod względem częstości występowania tego schorzenia. Liczba chorych najprawdopodobniej będzie rosła - coraz większa jest grupa ludności po 65. roku życia, zwiększa się też ekspozycja na czynniki rakotwórcze.

Na świecie co roku ponad 50 tys. pacjentów leczonych jest nieinwazyjną metodą Gamma Knife, która polega na skupieniu w wybranym obszarze mózgu 192 wiązek promieniowania gamma wytwarzanego przez promieniotwórczy kobalt. Na głowie pacjenta montuje się specjalną ramę ze znacznikami, które umożliwiają precyzyjne wycelowanie w guz wiązek promieniowania. Sam zabieg symuluje się na monitorze tak długo, aż uda się osiągnąć optymalny efekt - wtedy dopiero zaczyna się naświetlanie Jak mówił prof. Mirosław Ząbek, tą techniką można leczyć także naczyniaki oraz - dzięki napromienianiu przysadki - niepoddające się leczeniu bóle u chorych terminalnie.

W Polsce możliwość leczenia tą techniką istnieje tylko w jednym ośrodku - Centrum Radiochirurgii Allenort w Warszawie. Pierwsze zabiegi wykonywane były w marcu 2011 roku. Od 5 sierpnia 2011 roku leczenie jest finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Do początku października 2011 roku wykonano 94 procedury leczenia, z których skorzystali pacjenci z 15 województw. Najmłodsza pacjentka miała 16 lat, najstarszy pacjent - 83 lata. W grupie chorych poddanych zabiegom przeważały kobiety (82 proc.). Jak dotąd najczęściej rozpoznawalnymi i leczonymi zmianami były oponiaki (54 przypadki) oraz nerwiaki (11 przypadków).

Obecnie na leczenie oczekuje ponad 200 pacjentów, którzy zostali zakwalifikowani do procedury Gamma Knife. Centrum Radiochirurgii Allenort w Warszawie jest w stanie przeprowadzić około 1 000 zabiegów rocznie.

Jak przewiduje prof. Mirosław Ząbek, większość operacji guzów mózgu będzie w przyszłości wykonywana nie metodami czysto chirurgicznymi, a właśnie za pomocą radiochirurgii. Jej stosowanie ogranicza głównie wielkość guza - nie powinien być większy niż 4 cm.

Skuteczne leczenie guzów mózgu nie byłoby możliwe bez nowoczesnych technik obrazowania, o których mówił dr Maciej Jakuciński. Przede wszystkim chodzi o tomografię komputerową (CT), pozytronową tomografię emisyjną (PET) oraz rezonans magnetyczny.

Najlepiej do obrazowania mózgu nadaje się tomografia komputerowa. Im doskonalsza aparatura (nowsza i o silniejszym polu magnetycznym), tym drobniejsze szczegóły można rozróżnić podczas badania. W ramach samego rezonansu pojawiły się nowe techniki - na przykład rezonans funkcjonalny pozwala przewidzieć, czy zastosowane leczenie nie spowoduje u pacjenta chociażby utraty słuchu. Metody takie jak traktografia (śledzenie ruchu wody we włóknach nerwowych) pozwalają określić stosunek włókien nerwowych do guza i metabolizm tkanek. Dokładna analiza obrazów ułatwia odróżnienie zmian łagodnych od złośliwych

Jak zauważyła obecna na konferencji pani Urszula Jaworska (założycielka Fundacji Urszuli Jaworskiej), pacjenci częściej dowiadują się o nowych metodach leczenia z Internetu, niż od lekarza. Jedna z pacjentek była leczona przez specjalistów przez siedem lat, ale o naświetlaniu Gamma Knife dowiedziała się właśnie z internetowych serwisów.

Po konferencji nastąpiło uroczyste wypuszczenie przez prelegentów i Ambasadorów chorych z guzami mózgu 150 balonów na znak solidarności z osobami, które zmagają się z tym nowotworem, jak również z tymi, które odeszły po latach walki z chorobą.