Jakie leki może przyjmować kobieta w ciąży?

Kobieta w ciąży, żeby być zdrowa i urodzić zdrowe dziecko, wcale nie potrzebuje leków. Wręcz przeciwnie - lepiej, by żadnych farmaceutyków nie stosowała, bo wiele z nich, nawet tych pozornie bezpiecznych, jak witaminy czy suplementy diety, może zaszkodzić rozwijającemu się płodowi. Oczywiście, mówimy tutaj o sytuacji, kiedy ciąża przebiega prawidłowo, a ciężarna nie ma przewlekłej choroby wymagającej regularnego leczenia. A tak, na szczęście, jest w większości przypadków.

- W fizjologicznej ciąży zazwyczaj nie ma potrzeby stosowania leków - zauważa prof. Krzysztof Łukaszuk, ginekolog-położnik, kierownik Klinik Leczenia Niepłodności INVICTA. - Rekomendowana jest suplementacja kwasu foliowego w dziennej dawce 400 micg i ewentualnie podawanie preparatów żelaza w celu zapobiegania anemii. Niektóre towarzystwa naukowe zalecają również stosowanie u kobiet w ciąży 150 micg jodu dziennie – dodaje lekarz.

Rola kwasu foliowego jest rzeczywiście nieoceniona. Wiele niezależnych badań naukowych wykazało, że spożywanie optymalnej porcji produktów bogatych w kwas foliowy (np. banany, fasola, zielone liściaste warzywa, żółtka jaj, szparagi) lub przyjmowanie suplementów diety z kwasem foliowym przez miesiąc przed spodziewanym zapłodnieniem oraz w pierwszym trymestrze ciąży zmniejsza ryzyko powstania wady cewy nerwowej u dziecka (dotyczy to zwłaszcza kobiet, w których rodzinie występowały tego typu wady).

A co z innymi witaminami i solami mineralnymi? – Podawanie witamin czy minerałów nie jest rekomendowane w przypadku populacji zdrowych pacjentek – podkreśla prof. Krzysztof Łukaszuk. Nawet w sezonie przeziębień przyszła mama nie musi sięgać po dodatkową porcję witaminy C, która miałaby wzmocnić jej odporność. Ważniejsze jest pilnowanie odpowiedniej diety – składającej się z produktów wartościowych, w tym zbożowych z pełnego ziarna, chudego mięsa, ryb, nabiału, roślin strączkowych, warzyw i owoców. W jadłospisie przyszłej mamy nie ma miejsca na słodycze czy dania typu fast food. Jeśli ciężarna sięga po produkty gotowe, ze sklepu, powinna zwracać uwagę na ich skład. Im krótsza jest lista substancji dodatkowych (konserwantów, barwników, polepszaczy smaku), tym lepiej. Ta zasada tyczy się także składu kosmetyków czy właśnie leków. Nadmiar suplementów diety bywa równie groźny jak ewentualne niedobory w organizmie, które dane farmaceutyki miały uzupełnić.

- Dodatkowe wskazania do suplementacji mogą być związane ze specyficzną lub nieprawidłową dietą kobiety w ciąży. Na przykład u ciężarnych weganek zalecana jest suplementacja witaminy B12. Natomiast kobiety w ciąży, których dieta jest uboga w nabiał, powinny przyjmować wapń, a w przypadku ograniczonej ilości kwasów tłuszczowych pochodzących z ryb i owoców morza rekomendowane jest podawanie witaminy D i kwasów DHA – tłumaczy ginekolog. Przyszła mama nie powinna jednak kupować dowolnych suplementów diety na własną rękę. Najlepsze są te z oferty dla ciężarnych i zawsze należy skonsultować wybór z lekarzem prowadzącym ciążę.

Podobnie ma się sprawa z przyjmowaniem leków na powszechne dolegliwości. Większość leków, które przed ciążą kobieta zwykle łykała na ból głowy czy zęba, niestrawność albo infekcje intymne może dziecku zaszkodzić. Dlatego w pierwszej kolejności zaleca się stosowanie naturalnych, domowych metod. Przyjmowanie leków uśmierzających ból czy łagodzących objawy to ostateczność. W wyjątkowych sytuacjach można sięgać po leki zawierające paracetamol. Niewskazane są preparaty zawierające ibuprofen, naproksen, diklofenak czy kwas acetylosalicylowy (aspiryna) i ketaprofen. Bezpieczne w ciąży są za to leki rozkurczowe tj. no-spa.

Innym tematem jest przyjmowanie leków na choroby przewlekłe, na które cierpi ciężarna, tj. alergia, astma, nadciśnienie, cukrzyca. Zawsze wiąże się to z konsultacją u lekarza. Najlepiej jest uzgodnić terapię już na etapie starania się o dziecko. - Leczenie zaburzeń i chorób u ciężarnych prowadzone jest zawsze z dużą ostrożnością. Jego podjęcie poprzedza szczegółowa ocena stanu zdrowia pacjentki i przebiegu ciąży. W większości przypadków leki są stosowane tylko wówczas, gdy korzyści terapeutyczne przewyższają potencjalne ryzyko dla prawidłowego rozwoju płodu – zauważa prof. Krzysztof Łukaszuk.

Warto pamiętać, że prowadzenie eksperymentów z udziałem kobiet w ciąży jest zakazane z uwagi na ewentualne niebezpieczeństwo dla płodu. Dlatego nadal sposób oddziaływania na płód wielu substancji czynnych zawartych w farmaceutykach nie jest znany. Lepiej jest założyć, że niektóre leki są potencjalnie niebezpieczne i udzielać zgody na ich stosowanie przez ciężarną dopiero w sytuacji, kiedy jest to naprawdę konieczne.