Onkolodzy: Nieprawdopodobna fala nowotworów, ludzie błagają o pomoc

Mamy ogromnie krytyczną sytuację. Jesteśmy w sytuacji w której nigdy nie byliśmy i nie wydawało się nawet, że możemy się znaleźć. Ta konferencja jest krzykiem, uświadamiającym i wołaniem o pomoc, bo jesteśmy na krawędzi. Wielu innym ośrodkom jest równie ciężko – powiedział na konferencji prasowej kierownik Oddziału Klinicznego Onkologii prof. Piotr Wysocki.

Jak poinformował, w zeszłym roku rozpoznano 20 proc. mniej nowotworów, ale nie dlatego, że ich nie było, a dlatego, że nie były diagnozowane. - Teraz pojawia się nieprawdopodobnie duża fala nowych rozpoznań – zaalarmował.

Lekarze ze Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie zakładają, że w tym roku będzie o 40 proc. więcej diagnoz nowotworów niż w roku ubiegłym. - Przewidujemy nałożenie się dwóch roczników pacjentów – z ubiegłego i z tego roku – mówił profesor.

Jak podkreślił, pacjenci „przeoczeni” rok temu pojawią się w tym roku z „większym” nowotworem, wymagającym skomplikowanego, wieloetapowego leczenia.

System poskłada się jak domek z kart

Cały system przez lata był na granicy wydolności. Pandemia spowodowała, że to się w tej chwili poskłada jak domek z kart – powiedział prof. Wysocki.

W ostatnich tygodniach liczba nowych chorych w SU konsultowanych do natychmiastowego wdrożenia chemioterapii przed operacją, ponieważ z powodu wielkości nowotworu operacja nie może być szybko przeprowadzona, wzrosła trzy-, czterokrotnie. - To niewyobrażalne. To tak jakbyśmy mogli co dwa, trzy tygodnie obłożyć odział tylko nowymi pacjentami – powiedział onkolog i dodał: „Nie jesteśmy teraz tego opanować”.

Jak zaznaczył, w czasie pandemii szpital nie odsyłał chorych do domu i był jednym z nielicznych w kraju umożliwiających kontynuację leczenia tym, którym ośrodki lokalne wstrzymały terapię, ponieważ przekształciły się w szpitale jednoimienne albo z powodu barku kadry. SU mógł przyjmować pacjentów dzięki udostępnieniu pomieszczeń w rejonie ul. Kopernika, na terenie dawnej siedziby szpitala.

Ludzie błagali o pomoc

Mimo, że zgodnie z zaleceniami zmniejszaliśmy liczby porad, przechodziliśmy na teleporady, wydłużaliśmy odstępy pomiędzy kolejnymi kursami chemioterapii, to w zeszłym roku mieliśmy podobną liczbę pacjentów (…). Ci, którym zmniejszyliśmy liczbę porad, zostali zastąpieni tymi, którzy błagali o pomoc – powiedział kierownik Oddziału Klinicznego Onkologii.

Jak poinformował, oddział otrzymuje telefony i maile, „które trudno czytać”, w których ludzie błagają o pomoc, piszą że nie ma ich kto leczyć. Z płaczem pomocy szukają m.in. matki małych dzieci, osoby młode – 20- i 30-kilkuletnie. - Wśród ostatnich pacjentek szpitala była ponad 20-letnia kobieta w ciąży z zaawansowanym rakiem – ponieważ w ostatnich miesiącach nikt nie przyjrzał się jej objawom – opisywał onkolog. Są osoby, które tak długo będą czekać przed sekretariatem w szpitalu, aż nie usłyszą, że się im pomoże.

Nie radzi sobie apteka szpitalna w nowym, rozbudowanym budynku. Farmaceuci dzwonią do szpitala, że nie są w stanie przygotować więcej lekarstw – np. o ile rok temu mogli przygotować 80-90 leków do podania dożylnego dziennie, to teraz jest zapotrzebowanie na 120-130.

Nie ma farmaceutów, miejsca do przygotowania leków. Nie ma pielęgniarek, które by to podawały – wyliczał profesor dodając, że w ostatnim czasie ze szpitala odeszło wiele pielęgniarek w wieku emerytalnym, ponieważ były „tak dramatycznie obciążone taką ilością chorych”.

W ocenie prof. Wysockiego dramatyczna sytuacja w SU jest poniekąd „konsekwencją sukcesu” tej placówki. W szpitalu tym – jak mówił – lekarze nie boją się stosować kombinacji leków onkologicznych, autorskich schematów leczenia, czego nie ma w większości ośrodków. Krakowski SU przyjmuje pacjentów nie tylko z Małopolski i Polski, ale i z zagranicy – przed pandemią na chemioterapię przyjeżdżały tu pojedyncze osoby m.in. z Wielkiej Brytanii i USA.

Od wielu lat obserwujemy wzrost zachorowalności na nowotwory. Teraz nowotwory są bardziej zaawansowane niż przed pandemią – podkreśliła pracująca w szpitalu dr n. med. Joanna Streb, pełniąca też funkcję konsultanta wojewódzkiego w zakresie onkologii.

Brakuje kadry

Szczególną uwagę zwróciła na brak młodych onkologów. - Mimo zwiększenia puli dla młodych rezydentów – od dwóch lat na ponad 20 miejsc zgłosiło się tylko trzech chętnych – zaalarmowała i dodała, że czasami onkolodzy są zmuszeni skierować chorego na kontrolę do lekarza rodzinnego.

Brakuje kadry. Nasza wydolność jest na granicy – powiedziała.

Szpital Uniwersytecki w Krakowie ma najwięcej lekarzy w Małopolsce, ale mimo to w klinice onkologii w 2021 r. na jednego lekarza przypada 4,2 tys. pacjentów; w 2016 r. było 2,6 tys. pacjentów na jednego lekarza.

Dyrektor SU Marcin Jędrychowski zwrócił się z prośbą o wyrozumiałość do pacjentów, którzy czują że nie poświęcono im wystarczająco dużo czasu. - To nie dlatego, że ktoś pił kawę, że jest zła organizacja, ale dlatego, że jesteśmy na granicy; a inne ośrodki mogłyby robić więcej, ale nie robią – powiedział.

Jędrychowski zaapelował do rządu i wszystkich, którzy mają wpływ na służbę zdrowia, o to, aby za zapowiadanym lepszym finansowaniem służby zdrowia szła też koordynacja służby zdrowia.

Skończymy z tym, że zdrowie jest towarem – powiedział dyrektor wskazując, że szpitalom każe się konkurować o procedury, które są najlepiej opłacalne.

Ja jako dyrektor nie akceptuję sytuacji, że żyję w kraju, w którym bardziej opłacalne jest obciąć pacjentowi nogę niż podjąć się bardzo skomplikowanego leczenia przez angiologów, specjalistów chorób metabolicznych po to, żeby tę nogę uratować. My rezygnujemy z podjęcia leczenia, "bo jest taka procedura", bo leczenie jest procedurą mniej opłacalną niż amputacja nogi – powiedział Jędrychowski.

Rocznie do SU w Krakowie trafia prawie 30 tys. osób z rakiem, udzielanych jest prawie 100 tys. porad.

Prof. Starosławska: 7 tys. pacjentów mniej

- W okresie pandemii do naszego ośrodka zgłosiło się ok. 7 tys. pacjentów mniej. Teraz ci pacjenci taką lawiną wracają - powiedziała prof. dr hab. Elżbieta Starosławska z Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli w Lublinie.

Prof. Starosławska wzięła w piątek udział w odbywającej się w Chełmie (woj. lubelskie) debacie z udziałem szefa resortu zdrowia o zawartych w Polskim Ładzie propozycjach w dziedzinie ochrony zdrowia.

Jak oceniła, w kwestii onkologii ogromnie ważna jest zwiększona efektywność diagnostyki. - Diagnostyka poza systemem onkologicznym odbywa się, szczerze, w sposób bardzo niebezpieczny dla samych pacjentów - stwierdziła.

Wyjaśniła, że często jedno badanie jest zrobione w jednym szpitalu, drugie w innym - a oba są "wątpliwej jakości". - Przychodzą ci pacjenci po trzech, czterech miesiącach, musimy wszystko powtarzać od nowa, weryfikować. Ta diagnostyka jest nieefektywna - zaznaczyła prof. Starosławska.

Według niej efektywność polega na tym, że w ciągu trzech dni można zrobić komplet badań, takich jak oznaczenia z krwi, tomografia komputerowa, pobranie wycinków do badań i gastrokolonoskopia. - Człowiek ma zupełnie inne perspektywy na leczenie, na przyszłość swoją - zastrzegła.

Zaznaczyła, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli w Lublinie stosowane są standardy międzynarodowe. Przyznała, że leczenie pacjentów onkologicznych jest bardzo drogie. - Tak że naprawdę wielka sprawa, że państwo naprawdę refunduje bardzo drogie programy lekowe i nie tylko. Pacjenci mogą naprawdę korzystać, którzy tylko kwalifikują się (...), również w ostrym reżimie sanitarnym, w czasie covidu, nie było dnia przerwy - powiedziała prof. Starosławska.

Przyznała, że w okresie pandemii zgłosiło się do tego ośrodka ok. 7 tys. pacjentów mniej z powodu strachu przed zachorowaniem na Covid-19. - Teraz ci pacjenci taką lawiną wracają i przychodzą - zaznaczyła.

Jak poinformowała prof. Starosławska, "będzie wyznaczany koordynator - są to pielęgniarki bądź sekretarki - który będzie prowadził pacjenta od wejścia do szpitala poprzez diagnostykę, badania wszelkie, do konsyliów". - Mamy te konsylia, są zespoły wielodyscyplinarne, w którym jest patolog, radiolog, psycholog, onkolog kliniczny i chirurg z danej dziedziny - wyjaśniła.

- Jest to kolejny doskonały punkt i szansa dla pacjentów - oceniła prof. Starosławska.