Skąd bierze się ból brzucha?

Dolegliwości bólowe w obrębie brzucha mają różne źródło. Czasami ból brzucha pojawia się w przebiegu zespołu jelita drażliwego, prawdopodobnie w związku z nadwrażliwością układu nerwowego. Przykre dolegliwości bólowe mogą wynikać także z niedokrwienia lub obrzęku narządów wewnętrznych (np. wątroby), niedrożności jelit lub obecności kamienia w przewodzie wyprowadzającym żółć z pęcherzyka żółciowego. Ból brzucha może być również oznaką zapalenia uchyłków jelita grubego lub zapalenia wyrostka robaczkowego.

Reklama

Rodzaje bólu brzucha

Dla lekarza szukającego przyczyny bólu brzucha u pacjenta kluczowe znaczenie ma lokalizacja bólu i jego rodzaj. O czym świadczą poszczególne cechy dolegliwości bólowych?

- Nawracający, umiarkowanie nasilony ból brzucha jest zwykle oznaką schorzenia, które rozwija się od dłuższego czasu. Dla porównania, ostry ból wskazuje na nagłą przyczynę, taką jak uwięźnięcie kamienia żółciowego lub niedokrwienie jelit.
- Silny i stały ból nadbrzusza, promieniujący do łopatek może być oznaką ostrego zapalenia trzustki.
- Stały, przeszywający ból, który utrzymuje się przez kilka-kilkadziesiąt minut, może świadczyć o kolce żółciowej.
- Kurczowe i silne bóle brzucha mogą towarzyszyć początkowi niedrożności jelit.
- Silny i kolkowy ból występuje zwykle w związku z kamicą żółciową.
- Dolegliwości bólowe w lewej połowie jamy brzusznej mogą być objawem zapalenia uchyłków.
- Jeśli ból na początku pojawia się w środkowej części brzucha, ale z czasem przemieszcza się w stronę prawej dolnej części jamy brzusznej, najprawdopodobniej mamy do czynienia z zapaleniem wyrostka robaczkowego, które dotknęło także otrzewnej.
- Długotrwały i nawracający ból brzucha bywa symptomem choroby wrzodowej dwunastnicy lub żołądka.
- Ból brzucha wywołany kolką żółciową utrzymuje się zwykle przez kilka godzin.
- W przebiegu zespołu jelita drażliwego dolegliwości bólowe brzucha pojawiają się okresowo – stan ten może trwać miesiące lub nawet lata.
- Jeśli ból brzucha nasila się w trakcie poruszania się, kichania lub kaszlu, mamy do czynienia ze stanem zapalnym. Nierzadko towarzyszą mu także inne dolegliwości: wymioty (przy infekcji przewodu pokarmowego lub jego niedrożności), krwawienie z odbytu lub biegunka (w chorobach układu pokarmowego), lub gorączka.









Diagnostyka bólu brzucha

Ustalenie przyczyny bólu brzucha na podstawie badania fizykalnego i wywiadu to nie lada wyzwanie, dlatego w razie wątpliwości lekarze zlecają wykonanie badań obrazowych lub laboratoryjnych. Do przeprowadzanych badań laboratoryjnych należą: badanie ogólne moczu, oznaczanie enzymów trzustkowych lub wątrobowych, morfologia krwi oraz oznaczanie wskaźników stanu zapalnego, takich jak CRP lub OB. Jeśli badanie moczu wykryje obecność krwi, istnieje podejrzenie kamicy nerkowej. O kolce żółciowej mogą świadczyć podwyższone enzymy wątrobowe, natomiast przy stanach zapalnych trzustki notuje się wzrost stężenia lipazy i amylazy. Gdy ból brzucha ma podłoże infekcyjne, badanie krwi wykazuje wzrost liczby białych krwinek.

Do badań obrazowych, wykorzystywanych w diagnostyce dolegliwości bólowych brzucha należą: angio-TK, USG jamy brzusznej oraz badanie rentgenowskie. Lekarz może zlecić również wykonanie kolonoskopii, gastroskopii, wlewu doodbytniczego lub ultrasonografii endoskopowej.