Statystyki są nieubłagalne. W 2022 r. każdego dnia tytoń paliło aż 28,8% dorosłych Polaków, a wysokie ciśnienie krwi stwierdzano u około 30-45% dorosłej populacji. Na trzecim miejscu w Europie wśród czynników ryzyka zdrowotnego populacji po papierosach i nadciśnieniu znajduje się natomiast nadmierne spożywanie alkoholu. Na otyłość choruje obecnie ok. 21% Polaków, 38% ma nadwagę, a cukrzycę rozpoznano u ponad 3,4 mln osób. Przewlekła choroba nerek dotyka ok. 4 mln osób, a osteoporoza występuje u 22,1% kobiet oraz 6,6% mężczyzn.
Wpływ powyższych czynników ryzyka na zdrowie obywateli wzrasta z każdym rokiem. Mimo to skuteczna walka z chorobami cywilizacyjnymi i wydłużenie lat przeżytych w dobrym zdrowiu przez obywateli Polski jest możliwa. Wymaga jednakże podjęcia wspólnych działań w zakresie zdrowia publicznego z zaangażowaniem instytucji państwowych, partnerów społecznych – które skutkować będą wyposażeniem społeczeństwa w niezbędną wiedzę, zapewnieniem szerokiego dostępu do odpowiednich narzędzi oraz zachęcaniem do aktywizacji i pogłębiania świadomości na temat szeroko pojętego zdrowia.
Promowaniem wiedzy oraz skutecznej profilaktyki zajmuje się Instytut Człowieka Świadomego. To organizacja, która znana jest z licznych kampanii społecznych dotyczących problemów zdrowotnych, np. „W Nowym Kształcie”, „Moda na serce”, „Zdrowi Wiekowi” czy „Vital Forum”. W swoim dokumencie programowym "Kluczowe ryzyka zdrowotne w Polsce stan na styczeń 2024 r." zwraca uwagę na znaczenie prewencji w ochronie zdrowia Polaków. Raport jest zbieżny ze strategicznym dokumentem systemowym dot. ochrony zdrowia – Krajowym Planem Transformacji, który opisuje najważniejsze kierunki rozwoju polskiego systemu ochrony zdrowia na lata 2022-2026 oraz główne czynniki ryzyka utraty zdrowia przez Polaków.
- Sektor zdrowia publicznego – zarówno w Polsce, jak i w wielu innych częściach świata – stoi obecnie przed wyzwaniami, które w dużej mierze związane są z występowaniem chorób cywilizacyjnych. Narastająca skala negatywnych skutków zdrowotnych oddziaływania czynników związanych ze zmieniającym się stylem życia poszczególnych populacji stanowi ogromne wyzwanie. Z codziennej pracy edukatora zdrowotnego, wiem jak istotną kwestią jest uświadamianie poszczególnych grup społecznych na temat własnej sprawczości w kontekście utrzymania i poprawy własnego stanu zdrowia. Wiem jednak także, że bez przemyślanych rozwiązań systemowych realizacja profilaktyki zdrowotnej będzie niezwykle trudna. – mówi Paweł Koczkodaj, doktor nauk o zdrowiu, specjalista zdrowia publicznego, edukator zdrowotny, Ambasador Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem w Polsce.
Na zdrowie człowieka składają się współzależne od siebie elementy, do których należą: sprawność fizyczna, dobra kondycja psychiczna, odpowiednie nawyki, styl życia, dostęp do odpowiedniej opieki oraz wiedza. To właśnie wiedza gromadzona w oparciu o badania ekspertów jest najistotniejszym elementem, spajającym pozostałe i pozwalającym skorygować ewentualne błędy negatywnie wpływające na dobrostan człowieka. Dzięki niej pacjenci mogą prawidłowo zadbać o profilaktykę, która zapewni im zdrowie na lata oraz realnie wydłuży ich życie. Instytut Człowieka Świadomego, bazując na pogłębionej analizie dokumentów strategicznych państwa, w tym Krajowego Planu Transformacji oraz aktualnych danych epidemiologicznych i klinicznych, wskazuje kierunki działań zmierzających do poprawy stanu zdrowia Polaków. Ich celem powinno być zmniejszenie wpływu czynników ryzyka na zdrowie i zwiększenie świadomości społeczeństwa na temat znaczenia profilaktyki zdrowotnej.
