Subskrybuj nas na Youtube
Jak bardzo szkodliwe są promienie UV dla oczu?
Marta Misiuk-Hojło, Kierownik Katedry i Kliniki Okulistyki Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, ekspert merytoryczny kampanii edukacyjnej „Chroń swój wzrok cały rok”, www.chronswojwzrok.pl: Promieniowanie UV to jedno ze spektrum światła słonecznego o ultrakrótkiej długości fali, które szkodzi nie tylko skórze, jak powszechnie wiadomo, ale również oczom. Słońce emituje promienie UV w trzech zakresach: UVA, UVB i UVC. Jednak tylko te dwa pierwsze docierają do powierzchni Ziemi. UVA stanowią około 95% promieni UV docierających do Ziemi, a UVB to pozostałe 5%. Oczy pozbawione ochrony przed UV, narażone są na negatywne skutki oddziaływania promieniowania ultrafioletowego. Jeżeli dojdzie do krótkotrwałej, nadmiernej ekspozycji oczu (bez żadnej ochrony) na promieniowanie UV, może zakończyć się to tak zwaną ślepotą śnieżną. Jest to rodzaj oparzenia rogówki i spojówki, który objawia się zwiększonym łzawieniem połączonym z bólem i zaczerwienieniem oka oraz uczucie piasku w oczach. Z kolei przewlekła ekspozycja oczu bez ochrony na promieniowanie UV wiąże się z przyspieszonym rozwojem zmian zwyrodnieniowych soczewki i siatkówki oka. W przypadku soczewki dochodzi do szybszego rozwoju zaćmy, natomiast w przypadku siatkówki - do rozwoju zwyrodnienia plamki żółtej, czyli tej części siatkówki, która odpowiada za prawidłową ostrość widzenia, a także zwyrodnienia barwnikowego siatkówki obwodowej. Należy również wspomnieć o wpływie UV na elementy aparatu ochronnego oka. Długotrwała ekspozycja na UVA wiąże się z przyspieszeniem zmian w obrębie powiek przejawiających się zwyrodnieniem włókien kolagenowych i elastynowych skóry, zmniejszeniem elastyczności tarczki powiekowej, a co za tym idzie - przyspieszeniem procesu opadnięcia powieki górnej czy odwinięcia powieki dolnej. Co więcej, powtarzana ostra ekspozycja na UVB może zwiększyć ryzyko rozwoju zmian nowotworowych w obrębie oka.
2. Czy jasne oczy są bardziej narażone na wpływ promieni UV niż ciemne?
Mówiąc oczy jasne lub ciemne mamy zapewne na myśli kolor tęczówki. Tęczówka spełnia w oku bardzo ważną funkcję ochronną, działając jak przesłona i redukując natężenie padającego na siatkówkę światła widzialnego, w tym promieni UV. W tęczówce znajduje się barwnik – melanina, im jest go więcej, tym lepsza ochrona oka. Dlatego właśnie ciemne tęczówki, zawierające więcej melaniny, lepiej chronią siatkówkę oka niż tęczówki jasne.
3. Naturalnym filtrem ochronnym oczu jest barwnik siatkówki, w którego skład wchodzi luteina i zeaksantyna. Co należy jeść, aby dostarczać tych substancji organizmowi?
Luteina i zeaksantyna nie są produkowane w organizmie człowieka, dlatego też muszą być dostarczane z zewnątrz, najlepiej z pożywieniem. Bardzo dobrym źródłem luteiny są zielone, żółte oraz pomarańczowe warzywa, w których zawartość tego związku waha się od 0,01 do 39,0 mg w 100g produktu. Wyjątkowo obfite w luteinę są ciemnozielone warzywa liściaste. Spośród tych warzyw najwyższy poziom luteiny odnotowano w kapuście włoskiej, szpinaku, jarmużu, jak również liściach pietruszki, kopru czy szczypiorku. Dobrym źródłem luteiny są ponadto brokuły, groszek zielony, dynia, cukinia, papryka.
Owoce w porównaniu do warzyw dostarczają znacznie mniejszych ilości tego związku i jego zawartość zwykle nie przekracza 1 mg w 100 g produktu. Spośród owoców najwyższe wartości luteiny odnotowano w nektarynkach, jeżynach oraz malinach.
Najwięcej zeaksantyny natomiast można znaleźć w zbożach, głównie w kukurydzy, zielonym groszku i szpinaku. Należy jednak pamiętać, że luteina i zeaksantyna są lepiej przyswajane przez organizm człowieka, gdy żywność przed spożyciem poddawana jest rozdrabnianiu, fermentacji, łagodnemu ogrzewaniu. Korzystny jest również dodatek tłuszczu, co wpływa
na rozpuszczalność tych związków i lepsze ich wykorzystanie.
4. Dlaczego dzieci w ciągu roku są bardziej narażone na szkodliwe promienie UV niż dorośli? Jak je chronić?
Oczy dzieci są bardziej narażone na szkodliwy wpływ promieniowania UV niż oczy dorosłych, ponieważ mają bardziej przezierną soczewkę, przez którą przechodzi więcej światła słonecznego niż przez mniej przezierną lub nawet zmienioną zaćmowo soczewkę ludzi dorosłych. Dlatego szczególnie dzieci należy chronić przed słońcem pilnując, aby nosiły nakrycia głowy – kapelusze, czapki z daszkiem i przebywały pod parasolem na plaży, a nade wszystko, aby nosiły dobrej jakości okulary przeciwsłoneczne z oryginalnym atestem jakości i właściwym poziomem filtra zabezpieczającego bądź bezbarwne okulary, również korekcyjne, z odpowiednimi powłokami. Poziom ochrony przeciwsłonecznej oczu przez soczewkę okularową zarówno dla dzieci, jak i dorosłych określa współczynnik E-SPF (Eye-Sun Protection Factor). Im wyższa jego wartość, tym wyższym poziom ochrony przed szkodliwym UV.
5. Czy makijaż wpływa negatywnie na narząd wzroku? Jak robić demakijaż w sposób bezpieczny?
Makijaż zdrowych oczu wykonany atestowanymi, bezpiecznymi i poddawanymi kontroli okulistycznej produktami kosmetycznymi z zachowaniem podstawowych zasad higieny i bezpieczeństwa, nie wpływa negatywnie na narząd wzroku. Ewentualne niebezpieczeństwa mogą wiązać się z jednej strony z uczulającym i podrażniającym działaniem składników kosmetyków do wizażu. Z drugiej strony z już istniejącą patologią w obrębie oczu, np. zespołem suchości oczu, zapaleniem spojówek na różnym tle, chorobami rogówki, stanami po przeszczepach rogówki, po zabiegach operacyjnych w obrębie oczu czy przemęczeniem oczu ze zwiększonym ich przekrwieniem. Te i inne stany wymagają szczególnej ostrożności
w stosowaniu makijażu, gdyż może on nasilić objawy choroby oka. Jeśli chodzi o demakijaż należy wykonywać go każdego wieczoru. Raczej unikać mydła i żelów tworzących pianę, a zastosować płyny micelarne lub dwufazowe płyny do demakijażu oczu, które świetnie rozpuszczają makijaż, a jednocześnie nie powodują naruszenia ochronnych lipidów filmu łzowego.
