Eksperci: zlecenie ciężarnej testu na HIV to obowiązek lekarza

Nowa odsłona kampanii edukacyjnej Krajowego Centrum ds. AIDS pt. „Mam czas rozmawiać (#mamczasrozmawiac)” ma zachęcić kobiety do testowania się w kierunku HIV oraz do międzypokoleniowego dialogu o zdrowiu, w tym o chorobach przenoszonych drogą płciową. Eksperci kampanii przekonują panie, że wykonanie testu na HIV jest dowodem na to, iż biorą pełną odpowiedzialność za zdrowie własne i dziecka.

W ponad 90 proc. przypadków do zakażeń HIV u dzieci dochodzi w czasie ciąży, porodu i karmienia piersią (tzw. wertykalna droga zakażenia). Tymczasem zakażeniom tym można by zapobiegać, gdyby każda kobieta oczekująca narodzin dziecka wykonała badanie w kierunku HIV.

- Wszystkim ciężarnym pacjentkom zlecam wykonanie testu w kierunku HIV. Najlepiej badanie to wykonać dwukrotnie: przed 10., a także między 33. a 37. tygodniem ciąży. Coraz więcej lekarzy rozumie i akceptuje potrzebę takiego badania. To prosty test, który może uchronić dziecko przed zakażeniem – tłumaczy rektor Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego prof. Mirosław Wielgoś, krajowy konsultant w dziedzinie perinatologii.

Według niego lekarz ginekolog ma nie tylko obowiązek zlecić ciężarnej badanie w kierunku HIV, ale już na etapie planowania ciąży powinien zwrócić uwagę przyszłych rodziców na konieczność wykonania testu w kierunku zakażenia tym wirusem. Ojciec dziecka może wykonać test anonimowo i bezpłatnie w jednym z punktów konsultacyjno-diagnostycznych. Adresy punktów są dostępne na stronie internetowej Krajowego Centrum ds. AIDS (www.aids.gov.pl/pkd).

Dyrektor Krajowego Centrum ds. AIDS (agendy Ministra Zdrowia) Anna Marzec-Bogusławska zwraca uwagę, że badanie w kierunku HIV znajduje się w koszyku świadczeń lekarza prowadzącego ciążę w ramach opieki zdrowotnej nad ciężarną, którą finansuje Narodowy Fundusz Zdrowia. Dlatego jest to badanie bezpłatne. - Wykrycie HIV i włączenie leczenia antyretrowirusowego u matki sprawia, że ryzyko zakażenia dziecka jest praktycznie eliminowane. Należy dodać, że leczenie antyretrowirusowe jest w Polsce bezpłatne i finansowane przez ministra zdrowia – dodaje Marzec-Bogusławska.

Tymczasem prof. Magdalena Marczyńska, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego WUM przypomniała szacunki, zgodnie z którymi w naszym kraju tylko 25-30 proc. kobiet było w czasie ciąży badanych w kierunku HIV i otrzymało pełną profilaktykę. - Z pilotażowego badania ankietowego, przeprowadzonego w kierowanym przeze mnie ośrodku, wynika, że 33 proc. kobiet miało dwukrotnie, czyli zgodnie ze standardami, wykonany test w czasie ciąży – mówi specjalistka. Jak podkreśla, dziecko powinno być zdiagnozowane i leczone przed ukończeniem trzeciego miesiąca życia. Jednak nadal zdarza się, że zakażenie HIV jest wykrywane dopiero u kilku- lub kilkunastolatków.

- Wczesna terapia daje szansę na ograniczenie mnożenia się wirusa, zmniejsza ryzyko uszkodzeń wielonarządowych. Dzieci starsze nadal trafiają do nas już z AIDS – tj. w bardzo zaawansowanym okresie choroby – mówi prof. Marczyńska.

Z zebranych przez Krajowe Centrum ds. AIDS danych wynika, że od 1985 roku w Polsce zarejestrowano około 195 zakażeń wertykalnych HIV, a 15 dzieci zmarło z powodu AIDS. W roku 2017 w ramach programu profilaktyki zakażeń wertykalnych leczeniem objęto 46 kobiet ciężarnych zakażonych HIV. 35 kobiet z tej grupy urodziło dziecko, a wszystkie noworodki, które otrzymały profilaktycznie leki antywirusowe, urodziły się zdrowe. 11 spośród zakażonych kobiet miało poród planowany w 2018 roku.

W najnowszą odsłonę kampanii "Mam czas rozmawiać" zaangażowała się aktorka Maria Seweryn. W spocie kampanii odgrywa rolę mamy, która informuje swoją nastoletnią córkę, że zaszła w ciążę i planuje wykonać m.in. test na HIV. - Mam nadzieję, że kobiety, które planują ciążę lub oczekują narodzin dziecka, podobnie jak moja bohaterka, bez wahania wykonają wszystkie zalecane badania, w tym także test na HIV oraz, że będą potrafiły o tym rozmawiać ze swoimi córkami, siostrami czy mamami – komentuje Seweryn.

Więcej informacji na temat kampanii można znaleźć na stronie internetowej: mamczasrozmawiac.aids.gov.pl.