Nadciśnienie tętnicze jest głównym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych i chorób nerek. Według danych Centers for Disease Control and Prevention nadciśnienie ma około połowa dorosłych w Stanach Zjednoczonych, przy czym szacuje się, że co czwarta ma dobrze kontrolowane ciśnienie krwi. Mężczyźni mają nieco wyższe wskaźniki nadciśnienia.

Reklama

- Istnieje wiele dowodów na to, że podczas gdy podstawowy system kontroli ciśnienia krwi jest taki sam, regulacja ciśnienia krwi u mężczyzn i kobiet wygląda nieco inaczej – powiedział dr Mykola Mamenko, fizjolog z Augusta University w stanie Georgia (USA).

W oparciu o dwa szczurze modele ludzkiego nadciśnienia, Mamenko i jego współpracownicy dowiedli, że u samic nadciśnieniu sprzyja głównie aldosteron - hormon, który powoduje, że nasze nerki zatrzymują więcej sodu, a w konsekwencji więcej płynów, co podnosi ciśnienie krwi.

Natomiast u osobników męskich nadciśnieniu wydaje się sprzyjać inny hormon regulujący objętość krążącej krwi: zwężająca naczynia krwionośne angiotensyna II, która „mówi“ nerkom, aby wstrzymały wydalanie wody.

- W stanie nadciśnienia kobiety polegają na aldosteronie znacznie bardziej niż mężczyźni - mówi Mamenko, używając analogii do otwierania tych samych drzwi prawą lub lewą ręką.

Jeśli jego teorie się utrzymają, praca powinna dostarczyć wyjaśnienia, dlaczego leki hamujące receptory aldosteronu działają dobrze u niektórych kobiet i prawdopodobnie są dla nich dobrym wyborem pierwszego leczenia.

Nasz organizm wykorzystuje nerki jak „zawory zwrotne”, aby wydalać więcej sodu i płynów, gdy ciśnienie krwi jest wysokie i zatrzymywać je, gdy ciśnienie spada niebezpiecznie. Zarówno angiotensyna, jak i aldosteron dostarczają informacji, aby zablokować nabłonkowy kanał sodowy (ENaC) w kanalikach nerkowych, który umożliwia wychwyt zwrotny sodu i który Mamenko nazywa bramą do reabsorpcji soli. Kanaliki są długimi strukturami w około 1,5 miliona jednostek filtrujących nerki, w których zachodzi również resorpcja takich substancji jak woda, glukoza i aminokwasy i które przekazują odpady do pęcherza w celu ich eliminacji. W przypadku wysokiego ciśnienia krwi sód to kluczowy składnik, który należy wyeliminować.

Reklama

Być może w przyszłości dzięki sprawdzeniu odpowiednich biomarkerów we krwi pacjenta uda się od razu optymalnie dobrać najodpowiedniejsze leki. Leków na nadciśnienie jest 11 klas, w tym leki moczopędne.

Zespół Mamenko wykazał, że blokowanie receptorów aldosteronu, zwanych receptorami mineralokortykoidów, u samic szczurów z nadciśnieniem zmniejsza nadmierną, niezdrową aktywność ENaC i skutkuje bardziej znaczącym spadkiem ciśnienia krwi, niż u ich męskich odpowiedników. Jak wykazały badania Mamenki, samice szczurów z nadciśnieniem mają w nerkach więcej receptorów dla aldosteronu, co wydaje się logicznym wyjaśnieniem różnic między płciami. Trwają badania, by ustalić, czy samice szczurów z normalnym ciśnieniem mają również więcej receptorów aldosteronu.

Jak wskazuje Mamenko, wrażliwość na aldosteron nie zawsze jest czymś złym. Na przykład podczas ciąży kobiety w dużym stopniu polegają na aldosteronie, aby zatrzymać zwiększoną ilość sodu potrzebną do zapewnienia dodatkowej objętości płynów potrzebnej do wykonywania takich czynności, jak wytwarzanie wystarczającej ilości płynu owodniowego i zwiększenie objętości krwi dla matki i rozwijającego się dziecka. Wysoki poziom żeńskiego hormonu płciowego progesteronu, który jest kluczem do przygotowania organizmu do ciąży, w rzeczywistości umożliwia produkcję większej ilości aldosteronu. Wysokie poziomy aldosteronu są rutynowo związane z wysokimi poziomami progesteronu.

Fizjolog postrzega nadciśnienie jako objaw, podobnie jak gorączkę. Podwyższone ciśnienie wskazuje, że coś jest nie tak z różnymi potencjalnymi przyczynami i nie ma jednego rozwiązania. Dlatego Mamenko chce pomóc zidentyfikować kohorty osób z tymi samymi przyczynami, które mogą obejmować te związane z płcią lub związane z chorobą, takie jak wysoki poziom aldosteronu z guza nadnerczy lub cukrzyca, która uszkadza i usztywnia ściany naczyń krwionośnych.

Zauważa, że nerki są kluczowym miejscem do identyfikowania problemów, ponieważ teoretycznie i prawdopodobnie w rzeczywistości można by wydalić nieskończone ilości nadmiaru soli i wody, podczas gdy inne sposoby na obniżenie ciśnienia krwi, takie jak zmniejszenie częstości akcji serca lub rozszerzenie naczyń krwionośnych mają wyraźne granice.