Według szacunków, aż 12 procent globalnego handlu papierosami pochodzi z nielegalnego obrotu. Główne państwa, z których przemycane są wyroby tytoniowe to: Chiny, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Wietnam, Malezja, Federacja Rosyjska, Singapur, Białoruś i Ukraina. W Polsce 8,5 procent osób palących codziennie, korzysta z papierosów z nielegalnego źródła.
Palenie tytoniu to przewlekła, nawracająca choroba, wynikająca z uzależnienia od nikotyny. Bierne - szkodzi zdrowiu, tak samo jak aktywne. Z powodu palenia na świecie umiera blisko 6 milionów osób. W Polsce prawie 70 tysięcy. To 14 razy więcej niż ginie w wypadkach samochodowych.
W Polsce pali 33 procent dorosłych. Około 10. milionów robi to regularnie, zużywając 15-20 papierosów dziennie. Z tej liczby prawie 5 milionów pali dłużej, niż 20 lat.
Światowa Organizacja Zdrowia uznała palenie papierosów za czwartą plagę ludzkości, po groźbie wybuchu bomby atomowej, głodzie oraz epidemii AIDS. Palenie tytoniu wywołuje więcej zgonów, niż jakakolwiek substancja chemiczna.
Pomysł Dnia bez Tytoniu przywędrował do nas ze Stanów Zjednoczonych. W Polsce od ponad 20 lat towarzyszy mu akcja rzucania palenia, organizowana przez Fundację "Promocja Zdrowia". Od początku tej inicjatywie patronuje Polskie Radio. Do tej pory papierosy rzuciło już ponad 3,5 miliona rodaków.
Według wyliczeń naukowców, wypalając około 20 papierosów w ciągu dnia, wprowadzamy do płuc 4000 substancji chemicznych, w tym około 40 rakotwórczych, zawartych w dymie papierosowym. Są to między innymi nikotyna, amoniak, aceton, butan, cyjanek, formaldehyd, metanol, tlenek węgla oraz polon - pierwiastek promieniotwórczy.
Na działanie tych substancji narażone są także osoby nie palące, na przykład - dzieci palących rodziców. Boczny strumień dymu tytoniowego zawiera 35 razy więcej dwutlenku węgla i 4 razy więcej nikotyny, niż dym wdychany przez aktywnych palaczy.
W 2003 roku WHO przyjęła pierwszy traktat antynikotynowy. Układ jest pierwszym w historii międzynarodowym porozumieniem dotyczącym zdrowia publicznego. Podpisany przez 192 kraje członkowskie WHO, ratyfikowany przez 162, wszedł w życie w 2005 roku. Dokument nakłada ograniczenia na reklamę, marketing i sprzedaż wyrobów tytoniowych.
Przewiduje między innymi zakaz reklamowania i zakaz palenia tytoniu w miejscach publicznych. Potwierdza też prawo wszystkich ludzi do najwyższego poziomu zdrowia.
Konwencja Idea Dnia bez Tytoniu, nazywanego też Dniem bez Papierosa, narodziła się w latach 70. w Stanach Zjednoczonych. Dzień został ustanowiony przez Światową Organizację Zdrowia w 1988 roku. Z kolei w trzeci czwartek listopada, od 1974 roku jest obchodzony Światowy Dzień Rzucania Palenia, z inicjatywy amerykańskiego dziennikarza Lynna Smitha, zatwierdzony przez Amerykańskie Towarzystwo Walki z Rakiem. Akcja przyjęła się w wielu krajach na świecie, w tym w Polsce.
Światowy Dzień bez Tytoniu, obchodzony 31 maja, zachęca do rzucenia palenia. W tym roku towarzyszy mu hasło „Stop nielegalnemu obrotowi wyrobami tytoniowymi”.