Już dziś 60 procent światowej populacji ma jakąś wadę wzroku, a ta liczba cały czas rośnie. Pandemia koronawirusa, która spowodowała, że wiele osób musiało przejść na zdalną pracę i naukę, przyczyni się do tego, że liczba osób z problemami z narządem wzroku zacznie rosnąć jeszcze szybciej.
Pomóc naszym oczom możemy także dzięki odpowiedniej diecie. Produkty, które zawierają pozytywne dla naszego wzroku składniki, znajdziemy na przykład na świątecznym stole.
- Przyczyny i czynniki mające wpływ na pojawienie się chorób oczu mogą być różne: wiek, zakażenia wirusowe i bakteryjne, cukrzyca, nowotwory, przyjmowanie leków, czy uszkodzenia mechaniczne. Wśród przyczyn są także wolne rodniki tlenowe i związany z nimi przewlekły stres oksydacyjny. Ich działanie może doprowadzić do uszkodzenia takich części oka jak rogówka, soczewka, czy siatkówka. Te czynniki wpływają na powstanie takich schorzeń jak za ma, jaskra oraz zwyrodnienie plamki żółtej wraz z wiekiem, czyli AMD - wylicza lek. okulista Justyna Krowicka, ordynator kliniki Gemini w Ostrawie.
- W walce z uszkodzeniem wzroku, spowodowanym przez stres oksydacyjny, naszemu organizmowi pomagają antyoksydanty. To one reagują z wolnymi rodnikami, zabezpieczając dzięki temu komórki przed niekorzystnymi reakcjami wolnorodnikowymi. Wśród neutralizatorów, które mają pozytywny wpływ na nasz wzrok, są takie witaminy jak A, C, E, cynk i selen, karotenoidy (zwłaszcza: beta-karoten i luteina), flawonoidy - wylicza lek. okulista Justyna Krowicka. - Ważnymi produktami spożywczymi dla oczu są np. jajka, ryby morskie, zielone warzywa, kukurydza, soja, borówki, czosnek, pomidory, orzechy, różne nasiona, a przede wszystkim olej z oliwek, owoce cytrusowe. Mniej znana jest kurkuma, która jest bardzo popularna np. w Indiach. Udowodniono, że poza pozytywnym wpływem na wzrok ma także działanie przeciwnowotworowe - wymienia lek. okulista Justyna Krowicka
Jakie mogą być skutki niedoboru konkretnych witamin? Oto kilka przykładów?
Brak witaminy A i syndrom suchego oka
- Skutkiem niedoboru witaminy A jest kseroftalmia, czyli zespół suchego oka. Pojawienie się problemu związane jest z wysychanie spojówki, rogówki, a nawet całego oka, co w konsekwencji może doprowadzić nawet do ślepoty - mówi lek. okulista Justyna Krowicka.
Badania wskazują, że z zespołem suchego oka boryka się aż co siódma osoba, może on pojawić się w każdym wieku.
- Z zespołem - związanym z mniejszą ilością łez lub ich niższą jakością - związane jest uczucie dyskomfortu, takie jak pieczenie, uczucie kłucia, ciała obcego w oku, czy bólu. To wszystko może prowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem - przestrzega ordynator kliniki Gemini w Ostrawie.
Oprócz spożywania produktów z witaminą A w profilaktyce zespołu suchego oka ważne jest regularne aplikowanie kropli nawilżających do oczu. Możliwe jest także przeprowadzenie krótkiego zabiegu w kilku sesjach.
- Dolna powieka naświetlana jest pięcioma rozbłyskami, które stymulują nerwy w obszarze gruczołów Meiboma (gruczołów łzowych w powiece), przyczyniając się do ich prawidłowego funkcjonowania. Dzięki większej aktywności gruczoły zmieniają jakość i ilość filmu łzowego. Zwiększona aktywność gruczołów Meiboma jest odczuwalna już kilka godzin po zabiegu - opisuje lek. okulista Justyna Krowicka.
Witaminę A znajdziemy w takich produktach jak: pstrąg, śledzie czy łosoś, będących źródłem cennych nienasyconych kwasów tłuszczowych, pełnowartościowego białka, witamin (poza A także D, E oraz z grupy B), a także składników mineralnych (potasu, żelaza, cynku, selenu, fluoru i jodu). Witamina A obecna jest także w karpiu. Znajdziemy ją również m.in.w marchewce i słodkich ziemniakach (składnika popularnej sałatki jarzynowej). Witaminę A, a także A, D, E, a także witaminę C zawiera także mak, który jest jednym z głównych składników popularnej wigilijnej potrawy: kutia czy makówki.
Cynk na kurzą ślepotę
Niedobór witaminy A, a także cynku, który wpływa na jej metabolizm może spowodować ślepotę zmierzchową, potocznie nazywana kurzą ślepotą.
- To wada wzroku, polegająca na zaburzeniu widzenia w warunkach słabego oświetlenia. Pogorszenie widzenia ma miejsce w momencie przemieszczania się z jasnego środowiska do ciemnego. Do takiej sytuacji dochodzi na przykład podczas kierowania samochodem nocą, kiedy kiedy na zmianę jesteśmy oślepiani światłami i musimy dostrzegać to, co dzieje się na zacienionej drodze - mówi lek. okulista Justyna Krowicka.
Cynk znajdziemy m.in. w śledziach, które poza tym mają duży zasób dobrych kwasów tłuszczowych omega-3 (one także mają wpływ na nasz wzrok), dużo potasu, wapnia i fosforu.
Witaminy i dobre oleje na zwyrodnienie plamki żółtej, czyli AMD
Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) to poważna choroba centralnej części siatkówki oka. Dotyka głównie osoby w zaawansowanym wieku.
- U pacjentów dochodzi do uszkodzenia tzw. plamki żółtej, która znajduje się w centralnej części siatkówki oka. W ten sposób dochodzi do obniżenia ostrości wzroku. W fazie początkowej choroby pogarsza się wzrok, często tylko w jednym oku, w drugim zwykle za kilka lat. Częściej choroba pojawia się u kobiet, osób z cukrzycą czy chorobami układu krwionośnego - opisuje ordynator kliniki Gemini. - Pierwsze sygnały najczęściej pojawiają się w czasie czytania – znikają litery czy część słów. Czasem choroba postępuje wolno. W jej niebezpieczniejszej tzw. wysiękowej formie dochodzi do szybkiego pogorszenia się wzroku. Bardzo ważne jest wczesne wykrycie i rozpoczęcie leczenia, ponieważ w przeciwnym razie może dojść do nieodwracalnego uszkodzenia wzroku. Lekarze okuliści zalecają regularną kontrolę - przestrzega lek. okulista Justyna Krowicka.
Prewencja AMD obejmuje zdrowy styl życia, zrównoważoną dietę z suplementami diety. Zaleca się także zrezygnowanie z palenia papierosów.
- W przypadku zwyrodnienia plamki żółtej zaleca się prewencyjne przyjmowanie suplementów diety z zawartością luteiny, zeaksantyny oraz antyoksydantów. Luteinę znajdziemy na przykład w jarmużu, szpinaku, natce pietruszki, sałacie i żółtych warzywach. Zeaksantyna występuje między innymi w pomarańczowych i nektarynkach, czy zielonych warzywach - wylicza specjalistka chorób oczu.
Dla naszego wzroku ważna jest także obecność - wspomnianych już - kwasów tłuszczowych omega-3, które są składnikiem siatkówki oka.
- Ich niedobór w diecie matki grozi retinopatią wcześniaków. Dlatego też tak ważne są ryby w diecie. Dzieci, które ich nie jedzą z reguły są podatniejsze na wady wzroku i gorzej widzą. Niedobór kwasów omega-3 w starszym wieku może być powodem zwyrodnienia plamki żółtej, która jest najczęstszą przyczyną utraty wzroku u dorosłych w krajach rozwiniętych- mówi Justyna Krowicka. - Kwasy omega-3 i omega-6 odgrywają ważną rolę w profilaktyce jaskry, a trakcie leczenia mają znaczenie uzupełniające - mówi lek. okulista Justyna Krowicka.
Kwasy omega-3 znajdziemy w rybach, natomiast omega-6 w migdałach i orzechach włoskich, czy roślinach strączkowych takich jak: fasola, soja, czy groch.
Witamina C zmniejsza ryzyko wystąpienia zaćmy
Nazywana również kataraktą, zaćma jest jedną z najczęstszych przyczyn utraty wzroku wśród osób starszych. Specjaliści prognozują, że do 2030 roku liczba osób zagrożonych tym schorzeniem w wieku 60–74 lata zwiększy się w Polsce o ok. 40 proc. Już teraz na zaćmę choruje około milion osób.
- Choroba przede wszystkim dotyka osoby starsze, ale wiek pacjentów z każdym kolejnym rokiem się obniża. Zdarzają się także przypadki bardzo młodych ludzi, którzy także musieli poddać się operacji z powodu zaćmy. Przyczyny schorzenia w ich przypadku są różne. Mogą być związane z przyjmowanymi lekami, przewlekłym zapaleniem błony naczyniowej oka, nowotworem wewnątrz gałki ocznej, powikłaniami cukrzycy, czy z powodu usunięcia przytarczy w przypadku zaćmy tężyczkowej. Zmętnienie soczewki mogą powodować także szkodliwe warunki pracy oraz promieniowanie słoneczne - mówi lek. okulista Justyna Krowicka.
- Badania pokazały, że ryzyko wystąpienia za my zmniejsza dieta bogata w witaminę C, E oraz karotenoidów (luteiny oraz zeaksantyny) - mówi ordynator klinki Gemini w Ostrawie.
Witaminę C znajdziemy w burakach, która jest także bogata w takie składniki jak żelazo, potas, magnez, wapń, czy witaminy z grupy B. Natomiast źródłem witaminy C i E jest kiszona kapusta.
Odpowiednia dieta, przerwy w pracy, aktywność fizyczna - to elementy, które mają znaczenie także dla naszego wzroku. Ważne są także regularne - po 40 roku życia raz na rok - badania wzroku. Regularne kontrole u okulisty pomagają wcześnie wychwycić poważne choroby oczu, które przebiegają niezauważanie, jedna z nich to np. jaskra. W czasie badania oczu można wykryć np. cukrzycę czy wysokie ciśnienie krwi. Oko to jedyny organ, gdzie w nieinwazyjny sposób można obserwować naczynia krwionośne.
