Są to wyniki raportu pt. "Palenie w życiu młodzieży w wieku 15-18 lat" przygotowanego przez Instytut Badań Rynkowych i Społecznych IBRiS.
Zgodnie z najnowszymi danymi Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny, ponad 60 proc. uczniów szkół ponadpodstawowych i prawie połowa 15-latków ma już za sobą inicjację nikotynową - czytamy w tej publikacji. Badania przeprowadzone przez IBRiS wskazują, że młodzi ludzie po pierwszego papierosa sięgają z ciekawości lub dla towarzystwa na imprezach. Podkreślają, że podczas picia alkoholu zwiększa się ochota na zapalenie papierosa, zwłaszcza tradycyjnego. Co więcej, wśród młodzieży palenie to wciąż zajęcie modne i pełni określoną rolę społeczną – paląc poznaje się innych ludzi, wychodzi się ze znajomymi na papierosa.
Młodzież wskazuje - jak wynika z badania - że nie jest dla nich problemem dostęp do różnego typu używek. Ponad 83 proc. z nich deklaruje tak w przypadku zwykłych papierosów, 84 proc. w przypadku e-papierosów, a 54 proc. w przypadku wyrobów nowatorskich.
M.in. z tego względu inicjację palenia tradycyjnych papierosów do 12. roku życia przeszło łącznie więcej niż 20 proc. badanych. E-papierosa w tym wielu zapaliło 10 proc. młodzieży, a wyrobów nowatorskich próbowało 7 proc. - głównie ze względu na fakt, że pojawiły się na polskim rynku zaledwie 3 lata temu - podaje raport.
Zdaniem Marcina Dumy, prezesa IBRiS, "poczucie dostępności i pojawiające się na rynku nowe produkty mogą spowodować zmiany w preferencjach palenia, a nie zmniejszyć skalę zjawiska – dane dostarczane przez państwowe instytucje wskazują, że z roku na rok zmniejsza się liczba palaczy tytoniu, natomiast w badaniach opinii możemy zauważyć inny trend – młodzież coraz częściej rezygnuje z palenia tradycyjnych papierosów na rzecz e-papierosów, które dostępne są w Polsce już niemal od 10 lat oraz wyrobów nowatorskich, które pojawiły się stosunkowo niedawno".
- Dopiero w perspektywie kilkuletniej będziemy mogli jednoznacznie stwierdzić czy wyroby takie zastąpią zwykłe papierosy, ale wynik 25 proc. młodzieży w wieku 15-18 lat będącej po inicjacji podgrzewania tytoniu każe przypuszczać, że wyroby nowatorskie staną się coraz powszechniejsze - uważa Duma.
Z raportu wynika również, że młodzież nie dostrzega znaczących zmian w tendencjach wyboru używek, choć zauważają, że zanika efekt "wow", bo palenie jest już bardzo powszechne. Młodzi wskazują również, że zmiana przyzwyczajeń może nastąpić dzięki temu, że wejdzie na rynek nowy produkt, który stanie się atrakcyjniejszy.
Główną zaletą papierosów tradycyjnych jest walor towarzyski, ale posiadają one, zdaniem młodych, szereg minusów, z których najważniejsze to szkodliwość dla organizmu oraz nieprzyjemny zapach. Nie powoduje to jednak niskiej liczby palących - blisko 56 proc. młodzieży do 18 roku życia spróbowała choć raz zwykłego papierosa - wynika z z badania. Jak zwrócono uwagę, e-papierosy co prawda ładnie pachną, a badani młodzi ludzie podkreślają, że można bawić się dużą ilością wydychanego dymu, ale postrzegane są przez nich jako zabawka, używka nie dla dorosłych.
Jak czytamy, nieco inaczej sprawa się ma z wyrobami nowatorskimi. Zdaniem młodzieży, produkty te są wyznacznikiem statusu społecznego, dlatego chętnie wybierają go uczniowie z prestiżowych szkół, którzy mają zamożnych rodziców – są to produkty aspiracyjne, podkreślające pozycję i zasobność palacza. Co więcej, dodają szyku i elegancji, dlatego lubiane są szczególnie przez dziewczyny. Przy tym wkłady tytoniowe są tańsze od zwykłych papierosów, a przypominają je bardziej niż e-papierosy, ponieważ widać, że jest w nich tytoń. Jak widać w raporcie opracowanym przez IBRiS, już 25 proc. młodych w wieku 15-18 lat ma za sobą doświadczenie związane z podgrzewaniem tytoniu.
Raport pt. "Palenie w życiu młodzieży w wieku 15-18 lat" powstał na podstawie badań przeprowadzonych na przełomie października i listopada 2020 roku przez Fundację Instytut Badań Rynkowych i Społecznych: jakościowych - FGI – 15-18 lat, użytkownicy napojów alkoholowych, różnych produktów do palenia; IDI – 15-18, użytkownicy wyrobów nowatorskich oraz ilościowych w technice CAPI na próbie 1000 osób. Raport jest częścią badania "Polska młodzież o używkach – papierosy, alkohol i napoje energetyczne".
