Wiceminister zdrowia Zbigniew J. Król powiedział, że od lat 90. XX w. systematycznie spada w naszym kraju odsetek osób palących papierosy. Z danych przedstawionych posłom wynika, że w 2011 r. papierosy paliło 31 proc. Polaków, w 2013 r. – 27 proc., a w 2015 r. – 24 proc. (31 proc. mężczyzn i 18 proc. kobiet).
Zahamowanie odsetka osób uzależnionych od tytoniu nastąpiło w Polsce w drugiej połowie lat 90. XX. Z raportu „Palenie tytoniu w Polsce – obraz zjawiska, nowe trendy i wyzwania” wynika, że w latach 1990-1994 codziennie paliło w naszym kraju 51 proc. mężczyźni i 25 proc. kobiet.
Wiceminister Król zwrócił uwagę, że od tego czasu co roku odsetek palących papierosy Polaków średnio zmniejszał się o 0,5 proc. - Jest to pozytywne, ale nasze ambicje są większe, potrzebne są dalsze działania zarówno profilaktyczne, jak i interwencyjne - podkreślił.
Wiele zmian wprowadzono w ramach „Programu Ograniczenia Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce”, określającym priorytetowe cele i zadania w latach 2014-2018. Zakłada on m.in. zmniejszenie liczby osób rozpoczynających palenie papierosów oraz zwiększenie liczby palaczy, którzy chcą się uwolnić od nikotynizmu.
Wiceminister Król powiedział, że w lipcu 2016 r. przyjęto zmiany w ustawie o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, które mają przybliżyć Polskę do tego, że w przyszłości będzie można ogłosić ją krajem wolnym od dymu tytoniowego.
Najważniejsze zmiany – powiedział wiceszef resortu zdrowia - dotyczą m.in. zakazu wprowadzania do sprzedaży papierosów aromatycznych, z wyjątkiem papierosowych mentolowych, na które ustanowiono sześcioletni okres przejściowy, czyli do 2020 r. Na opakowaniach wyrobów tytoniowych muszą być umieszczone ostrzeżenia dotyczą szkodliwości palenia zajmujące 65 proc. ich powierzchni.
Zmiany te wprowadzono w ramach tzw. nowej dyrektywy tytoniowej Unii Europejskiej. Do tych zmian dołączono również zakaz palenia papierosów elektronicznych, który jest analogiczny do zakazu palenia wyrobów tytoniowych. E-papierosów nie wolno również sprzedawać młodzieży poniżej 18. roku życia.
Król dodał, że wprowadzono również zakaz sprzedaży na odległość, w tym transgranicznej sprzedaży wyrobów tytoniowych oraz papierosów elektronicznych.
W sprawozdaniu z realizacji „Programu Ograniczenia Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu w Polsce w 2016 r.” podkreślono, że z inicjatywy resortu zdrowia podjęto decyzje o wykreśleniu z przepisów omawianej ustawy zapisu dotyczącego możliwości umieszczenia w punktach sprzedaż, tzw. informacji o wyrobach tytoniowych.
Z powodu tego zapisu powszechnie łamane były przez przedsiębiorców obowiązujące w Polsce przepisy o zakazie reklamowania i promowania wyrobów tytoniowych. Z sondażu TNS Polska przeprowadzonego dla Głównego Inspektoratu Sanitarnego wynika, że w 2015 r. co trzeci palacz wyrobów tytoniowych spotkał się z promocją i marketingiem papierosów, szczególnie w punktach ich sprzedaży.
- Wyżej wymienione działanie – podkreślono w sprawozdaniu - spowodowało ostry sprzeciw lobby tytoniowego sugerującego, że wprowadzenie całkowitego zakazu reklamy w punktach sprzedaży wyrobów tytoniowych przyczyni się do wzrostu tzw. szarej stery. Resort zdrowia uważa jednak, że wielkość „szarej strefy” sprzedaży wyrobów tytoniowych zależy od ceny nielegalnych produktów i ich dostępności.
Z danych przedstawionych podczas posiedzenia Komisji Zdrowia wynika, że w ostatnich klatach wzrosła liczba nielegalnie sprowadzanych do naszego kraju papierosów. W 2015 r. ujawniono i zajęto ponad 331 mln sztuk przemyconych papierosów, a w 2016 r. – około 400 mln. Najczęściej do Polski przemycane są wyroby tytoniowe z krajów należących do Wspólnoty Niepodległych Państw, Bliskiego Wschodu oraz Chin.