1. Sprawdź zdrowie swoje i partnera
Ciąża to dla organizmu ogromne wyzwanie. Dlatego bez względu wiek, każda kobieta przed rozpoczęciem starań o potomka powinna sprawdzić swój stan zdrowia. - Podstawowy pakiet badań obejmuje morfologię, badanie ogólne moczu, poziom glukozy w surowicy, oznaczenie grupy krwi, diagnostykę w kierunku groźnych dla dziecka infekcji czyli toksoplazmozy, różyczki, cytomegalii, badanie antygenu HBS, a także badania hormonalne, w tym tarczycowe. Warto też sprawdzić w surowicy krwi poziom witaminy D, która ma istotny wpływ na rozwój ciąży – mówi dr Michał Witkowski, ginekolog-położnik z Kliniki Leczenia Niepłodności INVICTA we Wrocławiu. Po wykonaniu badań, koniecznie wybierz się do ginekologa. Wykona on kontrolne badanie cytologiczne, biocenozę pochwy i USG, być może zleci dodatkową diagnostykę. Jeśli wyniki wskazywać będą na infekcję intymną, specjalista podpowie, jak sobie z nią poradzić. Przed ciążą odwiedź też stomatologa i wylecz zęby. Jeśli masz 35 lub więcej lat, powinnaś sprawdzić swoją płodność. - W tym celu ocenia się tzw. rezerwę jajnikową czyli potencjał twoich komórek jajowych. W praktyce wykonuje się badanie krwi i oznacza poziom hormonu AMH (ang. antymullerian hormone). Lekarz powinien też przeprowadzić USG przezpochwowe oceniając liczbę pęcherzyków antralnych – dodaje specjalista z INVICTA. Koniecznie przebadaj też piersi – najlepiej wykonując badanie USG. Jeśli chorujesz przewlekle, dopytaj lekarza, czy możesz bezpiecznie zajść w ciążę i dowiedz się, pod jaką opiekę powinnaś być w tym wyjątkowym czasie.
2. Zadbaj o tryb życia i dietę
Niby truizm, ale warto pamiętać, że to, co jesz i jak żyjesz, może mieć ogromne znaczenie dla twojej płodności i późniejszego przebiegu ciąży. Jeśli chcesz zostać mamą, powinnaś szczególnie zadbać o zrównoważoną, bogatą w witaminy i minerały dietę. - Przede wszystkim codzienny jadłospis należy uzupełnić o kilka porcji owoców i warzyw, potrawy bogate w białko (szczególnie nabiał, mięso i ryby), a także produkty zawierające błonnik. Jednocześnie ograniczyć warto spożycie cukru i soli - radzi dr Witkowski. Metabolizm u kobiet po 35-tce może być wolniejszy niż wcześniej. Wiele pań w tym okresie życia przybiera na wadze. Choć przed ciążą intensywne odchudzanie nie jest korzystane, jeśli jest taka potrzeba, spróbuj zrzucić kilka „nadprogramowych” kilogramów. Idealny poziom BMI kobiety starającej się o ciążę wynosi między 20 a 25. Badania wskazują na to, że zarówno niedowaga jak i nadwaga czy otyłość nie sprzyjają płodności – mówi lekarz. Ruszaj się z głową – umiarkowany wysiłek fizyczny, po kilka godzin w tygodniu na pewno przyczyni się do poprawy kondycji. - Wysportowane panie zazwyczaj lepiej znoszą ciążę i poród. Jeśli kobieta stara się o ciążę po 35 roku życia powinna szczególnie zatroszczyć się odpowiednią porcję ruchu. Warto przy tym ograniczyć stres i zadbać o regularny, wartościowy sen – dodaje.
3. Poradź się specjalisty jeśli starania trwają długo
Wraz z wiekiem płodność kobiety spada. U pań dojrzałych mogą zatem pojawić się trudności z poczęciem dziecka. Nie jest to oczywiście żadną regułą. Wiele kobiet bez większych problemów zachodzi w ciążę po 35-tym, a nawet 40-tym roku życia. Dopiero starania o dziecko trwające dłużej niż 12 miesięcy, przy współżyciu 3-5 razy w tygodniu, mogą zaniepokoić. Wówczas warto wybrać się do specjalistycznej kliniki i poradzić lekarza. - Jeśli kobieta ma ok. 40 lat, można rozważyć konsultację już po pół roku starań o ciążę. Obojgu partnerom zaleca się wykonanie badań, które umożliwią ustalenie przyczyny zaburzeń płodności. U pacjentek dojrzałych najczęstszą przyczyną niepłodności są zaburzenia owulacji oraz obniżona rezerwa jajnikowa. Ten drugi czynnik jest bezpośrednio związany z wiekiem i malejącą liczbą komórek jajowych. U kobiet 35 letnich średnio jest ich ok. 35 tys. co stanowi poniżej 10% wyjściowej ich liczby - podaje dr Witkowski z INVICTA. Czasem źródłem problemu są zmiany w narządach rodnych np. zrosty i niedrożność jajowodów lub choroby takie jak endometrioza. - W wielu przypadkach mamy też do czynienia z czynnikiem męskim niepłodności, a więc nieprawidłowymi parametrami nasienia – uzupełnia ekspert. Doniesienia naukowe sugerują, że wiek mężczyzny również ma znaczenie dla jego potencjału prokreacyjnego. Procesy związane ze starzeniem mogą powodować niekorzystne zmiany w DNA plemników, najczęściej zwiększenie fragmentacji materiału genetycznego. To z kolei może utrudniać zapłodnienie i uniemożliwiać rozwój ciąży.
4. Skorzystaj z pomocy medycznej, jeśli płodność zawodzi
Nawet jeśli doświadczysz trudności z poczęciem dziecka – nie wpadaj w panikę. Współczesna medycyna zna wiele metod, by pomóc parom borykającym się z niepłodnością. Zazwyczaj zdiagnozowane nieprawidłowości można wyleczyć za pomocą podstawowych metod. Stosuje się farmakoterapię, suplementację lub drobne zabiegi. U części par rozwiązaniem jest inseminacja domaciczna, czyli podanie odpowiednio przygotowanego nasienia bezpośrednio do macicy kobiety. Jeśli problem jest bardziej złożony, można rozważyć zapłodnienie pozaustrojowe. Wskazaniem do zastosowania metody in vitro jest m.in. obniżona rezerwa jajnikowa, niedrożność jajowodów, endometrioza czy nieprawidłowe parametry nasienia. - Leczenie uzupełnia się – w zależności od indywidualnej sytuacji pacjentów – o dodatkowe procedury. Dla przykładu w przypadku czynnika immunologicznego możemy wprowadzić wspomagająco odpowiednie leki we wlewach, a u par ze zdiagnozowanym ryzykiem genetycznym, ograniczyć prawdopodobieństwo wad zarodka poprzez diagnostykę preimplantacyjną. Badania naukowe przynoszą też nową wiedzę na temat możliwości poprawy jakości komórek jajowych poprzez nakłuwanie jajników czy podawanie do nich osocza bogatopłytkowego lub komórek macierzystych – opowiada dr Witkowski. Większość par – po właściwie dopasowanym leczeniu – doczekuje się zdrowych dzieci.
5. W ciąży pamiętaj o badaniach prenatalnych
Stało się – na teście ciążowym w końcu pojawiają się dwie kreski. Na tym etapie najważniejsze jest to, byś znalazła się pod opieką specjalisty, który poprowadzi Cię w trakcie ciąży. Jak to wygląda w praktyce? W odpowiednich momentach będziesz zgłaszała się na wizyty kontrolne oraz badania. Lekarz będzie wykonywał rutynowe USG i na bieżąco monitorował Twój stan zdrowia. U ciężarnych pacjentek mających 35 lat i więcej, statystycznie wzrasta ryzyko wystąpienia wad i chorób płodu. Najczęstsze z nich to zaburzenia liczby chromosomów powodujące m.in. zespół Downa, zespół Edwardsa czy zespół Patau. - Kobietom decydującym się na ciążę w dojrzałym wieku zaleca się wykonanie badań prenatalnych, które pozwalają ocenić rozwój dziecka na poszczególnych etapach życia płodowego. W pierwszej kolejności przeprowadza się diagnostykę nieinwazyjną – badania krwi (test podwójny, potrójny, Pappa, testy typu NIPT) oraz badania USG, oceniające m.in. przezierność karkową. Warto wiedzieć, że nieprawidłowości w wynikach nie muszą koniecznie oznaczać wady – mówią one jedynie o zwiększonym prawdopodobieństwie ich wystąpienia. Dlatego diagnozę potwierdza się w tzw. badaniach inwazyjnych np. amniopunkcji. Wymaga ona pobrania próbki płynu owodniowego otaczającego rozwijający się płód i wiąże się z minimalnym ryzykiem poronienia. W większości przypadków (ok. 90%) amniopunkcja potwierdza, że maluch jest zdrowy – mówi specjalista z Kliniki INVICTA. Badań prenatalnych nie należy się obawiać – jeśli wykażą nieprawidłowości, można podjąć odpowiednie działania. Zazwyczaj pozwalają przyszłej mamie zyskać spokój i poczucie bezpieczeństwa, nie należy się więc ich bać.
