Jest źle, ale było gorzej. Może być lepiej - podsumował wyniki prof. Jacek Wciórka - psychiatra z warszawskiego Instytutu Psychiatrii i Neurologii. - Do realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego nie wystarczą wysiłki psychiatrów i psychologów, potrzebna jest współpraca mediów i polityków.
Polacy w 70 proc. oceniają swoją kondycję psychiczną jako bardzo dobrą lub doskonałą. Jednak około 30 proc. to potencjalni kandydaci do poszukiwania jakiejś formy pomocy lub wsparcia. Chociaż tylko ok. 23 proc Polaków deklaruje doświadczenie osobistego kontaktu z osobą chorą psychicznie, większość ma na temat takich osób, a także na temat chorób psychicznych i instytucji psychiatrycznych dość zdecydowaną opinię o cechach niechętnego stereotypu.
Na podstawie badań oszacowano, że aż 12 proc. Polaków (czyli około 3 milionów) doświadczyło zaburzeń związanych z alkoholem. Uzależnionych jest ponad 600 tys. Blisko 10 proc. mieszkańców Polski (2,5 mln. ludzi), cierpiało na zaburzenia lękowe w tym fobie specyficzne, prawie milion - na zaburzenia afektywne (depresja, dystymia, mania).
Nadużywanie alkoholu coraz częściej jest problemem młodzieży - mówiła dr Grażyna Świątkiewicz, psycholog z Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Przed alkoholizmem najlepiej wydaje się chronić tradycyjne małżeństwo. Największe problemy mają rozwodnicy i mężczyźni będący w separacji, podczas gdy najwięcej pijących kobiet jest w związkach partnerskich. O ile u mężczyzn wyższe wykształcenie rzadziej wiąże się z problemami alkoholowymi, to w przypadku kobiet jest przeciwnie.
Ponad 9,5 mln Polaków populacji 18-64 lata to osoby palące papierosy. Choć palenie wśród mężczyzn wciąż jest o kilkanaście punktów procentowych bardziej rozpowszechnione, to w porównaniu z drugą połową lat dziewięćdziesiątych wzrósł odsetek palących kobiet.
Doświadczenia z narkotykami miało ponad milion osób. Szacuje się, że liczba aktualnych konsumentów narkotyków przekracza znacznie 300 tys. Badania EZOP potwierdzają, że dominującym w Polsce nielegalnym narkotykiem są przetwory konopi (marihuana i haszysz), których konsumenci stanowią ok. 90 proc. wszystkich zidentyfikowanych w próbie użytkowników.
Badanie EZOP (Epidemiologia Zaburzeń Psychiatrycznych i Dostępność Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej) jest pierwszym w Polsce badaniem stanu zdrowia psychicznego Polaków na tak dużej próbie - 10 tys. respondentów w wieku od 18 do 64 lat. Jak zaznaczył dr Jacek Moskalewicz - socjolog z Instytutu Psychiatrii i Neurologii, ważną częścią przedsięwzięcia było wyszkolenie 150 ankieterów - i wyeliminowanie tych, których nastawienie do zaburzeń psychicznych mogłoby zafałszować wyniki badań. Badania terenowe trwały od listopada roku 2010 do marca 2011. Na trwający około godziny wywiad z ankieterem zgodziło się 50,4 proc. z wylosowanych 20 022 osób. To przeciętny wynik, podobny do belgijskiego - na Ukrainie i w Hiszpanii chciało porozmawiać ponad 78 proc., ale we Francji - 45,9 proc. Bardziej otwarte okazały się osoby ze wsi niż z wielkich miast.
Realizację badań umożliwiło wsparcie finansowe Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W badaniach wykorzystano najnowszą wersję kwestionariusza CIDI (Composite International Diagnostic Instrument) udostępnioną przez Harvard Medical School - koordynatora badań CIDI na świecie. Przeprowadzenie badania było możliwe dzięki konsorcjum utworzonemu przez Instytut Psychiatrii i Neurologii, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego -Państwowy Zakład Higieny oraz Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu.
